Zarządzenie szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego nr 042/Org. z 25.06.1975 r.;
Rozkaz dowódcy WOPK nr 0200 z 4.08.1975 r.;
Rozkaz dowódcy 1 KOPK z 14.08.1975 r.
Przy organizacji brygady zostały wykorzystane zasoby ludzkie, sprzętowe oraz infrastruktura
i dyslokacja 2 prt Warszawa, a także 3 sbrt Sandomierz, 4 sbrt Warszawa-Babice, 7 sbrt Wiewiórczyn
i 8 sbrt Lipowiec. Wymienione bataliony pozbawiono samodzielności i włączono w struktury
brygady, jednocześnie pod koniec 1975 r. 4 brt przeniesiono do Warszawy-Radiowo.
Dowództwo brygady umieszczono w koszarach Warszawa-Babice.
W skład pierwszego dowództwa wchodzili:
płk Hilary Szpajda - dowódca;
płk Kazimierz Lizakowski - szef sztabu;
płk Stanisław Sadowski - zastępca ds. politycznych;
ppłk Edward Lechowicz - zastępca ds. liniowych;
kpt. Jan Bartyzel - szef służb technicznych;
ppłk Mieczysław Martynuska - dowódca SD.
Brygadę podporządkowano 1 KOPK Warszawa WOPK i włączono z dniem 1.03.1976 r.
do systemu pracy bojowej. Data ta była świętem 1 BRt.
Do zadań brygady i podległych jej pododdziałów należało zapewnienie ciągłego rozpoznania
radiolokacyjnego w swojej strefie odpowiedzialności poprzez pełnienie nieprzerwanych dyżurów
na PłSD, nadzorowanie przelotów, zabezpieczenie lotów własnego lotnictwa, współdziałanie wojskami
rakietowymi i innymi rodzajami wojsk oraz prowadzenie szkolenia specjalistycznego i ogólnowojskowego.
Na uzbrojeniu brygady znajdowały się radzieckie stacje radiolokacyjne, a także produkcji rodzimej
m. in. seria “Jawor”, P-12, P-15, P-35, PRW-10, PRW-13, NUR-31, NUR-41, NUR-11, NUR-12, K-66.
Swój wysoki poziom wyszkolenia i pracy bojowej brygada potwierdzała we współzawodnictwie, ćwiczeniach
dowódczo-sztabowych, poligonach w Aszałuku i Ustce, a jej pododdziały w zawodach użyteczno-bojowych.
W ciągu lat istnienia w 1 BRt były dokonywane różne, w zależności do aktualnych potrzeb rotacje
pododdziałów.
Z początkiem lat dziewięćdziesiątych rozpoczął się powolny proces restrukturyzacji
WRt do roku 1997 rozformowano cztery krt, natomiast na “stronie wschodniej”
sformowano mbrt Zamość i krt w Suwałkach. Przez 22 lata funkcjonowania 1 BRt była wielokrotnie wyróżniana m. in.:
medalem Za Wybitne Osiągnięcia w Służbie Wojskowej w 1988 r.;
pięciokrotnie medalem Za Osiągnięcia w Służbie Wojskowej w latach: 1976-1987;
czterokrotnie medalem Za Zasługi dla Wojsk OPK;
medalem Za Zasługi w Rozwoju Kultury Fizycznej w WP w 1989 r.;
w rozkazach dowódcy WLOP w latach: 1990, 1992, 1993 i 1995.
W połowie 1996 r. w wyniku rozformowania 1 KOP Warszawa - 1 BRt przeszła w podległość 3 KOP Wrocław.
W wykonaniu Zarządzenia ministra ON nr 74/Org. z dnia 24.11.1997 r. w grudniu rozpoczął się proces
przekazania przez 1 BRt podległych batalionów:
Zarządzenie szefa Sztabu Generalnego nr 061/Org z dn. 11.09.1973 r.;
Rozkaz dowódcy WOPK nr 0160/Org z dn. 9.08.1974 r.;
Rozkaz dowódcy 2 KOPK nr 069 z dn. 20.08.1974 r. (data była świętem brygady).
Powyższe dokumenty nakazywały sformowanie 2 BRt w kompleksie koszarowym 2 KOPK. Grupa organizacyjna:
płk Ryszard SAJDAK - dowódca (z-ca szef WRt);
ppłk Czesław ZAKRĘTA - technika i zaopatrzenie (12 prt) póź. szef służb technicznych;
ppłk Marek ZIÓŁKOWSKI - SD (2 KOPK) póź. zastępca ds. liniowych;
ppłk Roman JUSZKIEWICZ - sztab (2KOPK), póź. szef sztabu;
mjr Ludwik WOJTASIK - radiolokacja (2KOPK);
ppłk Józef ROJEK - praca partyjno-polityczna (32 spa), póź. zastępca ds. politycznych.
Kadrę zawodową pozyskiwano z rozformowanych 12 i 13 prt, 32 spa i węzłów łączności. To właśnie
do koszar 32 spa przeniesiono sztab brygady. Gen. bryg. pil. Władysław HERMASZEWSKI (starszy brat kosmonauty),
dowodzący wówczas korpusem, polecił zakończenie formowania brygady z dniem 28.02.1975 r. Utworzono cztery
brt (21, 23, 27 i 28) oraz 11 skrt. Wkrótce sformowano 22 brt. Gotowość bojową brygada osiągnęła
z dniem 3.03.1975 r.
Do zasadniczych zadań brygady należało posiadanymi środkami i siłami zabezpieczyć ciągłe
wykrywanie i prowadzenie obiektów powietrznych wzdłuż linii brzegowej Bałtyku i zachodniej
granicy kraju oraz w rejonie odpowiedzialności. Współdziałanie z brt Wojsk Lotniczych, a
także z innymi rodzajami wojsk w tym z MW i WOP. 21 brt jako pierwszy uzbrojono w radziecką
stację radiolokacyjną P-37.
Od początku lat 90 rozpoczął się powolny proces restrukturyzacji. W 1992 r. przejęto
trzy brt z Wojsk Lotniczych via 2 KOPK, lecz w trzy lata później uległy rozwiązaniu.
Przyjęte z Wojsk Lądowych w 1997 r 10 i 34 brt OPL przeformowano w mbrt.
34 mbrt po wcześniejszym przebazowaniu do Chojnic kolejny raz przeformowano - istnieje do dziś.
Pozostałą po 10 brt 101 krt zlikwidowano w 2007 r. Redukcji ulegały i inne pododdziały i bataliony,
dotyczy to również sprzętu a przede wszystkim żołnierzy. W połowie lat dziewięćdziesiątych ukompletowanie
osobowe kształtowało się grubo poniżej 80%. Po rozformowaniu 1 BRt Warszawa do ugrupowania brygady
przybyły 4 i 8 brt. Restrukturyzacja trwała nadal i w 2008 r. 2 BRt posiadała dwa brt,
które miały dwanaście krt w tym jeden działający “beckbone”.
Brygada za wzorową służbę w obronie i nadzorze polskiego nieba była wielokrotnie wyróżniana.
Decyzją ministra ON nr 27/Org P1 z dn. 23.04.2008 r. 2 BRt Bydgoszcz została rozformowana.
Zarządzenie szefa Sztabu Generalnego nr 061/Org z dn. 11.09.1973 r. ;
Rozkaz dowódcy WOPK nr 0190/Org z dn. 13.11.1973 r.
Dowódca 3 KOPK wyznaczył grupę organizacyjną, w której zaleźli się m.in.:
płk Stefan DUBRAWSKI - dowódca;
ppłk Edward KUBAS - szef sztabu;
ppłk Tadeusz MIKOŚ - zastępca ds. technicznych;
ppłk Konstanty SREBRNY - zastępca ds. liniowych;
mjr Ludwik WOJTASIK - radiolokacja (2KOPK);
płk Henryk WRÓBLEWSKI - zastępca ds. politycznych.
3 BRt była organizowana jako pierwsza z planowanych trzech brygad. Miejscem stacjonowania
była ul. Obornicka we Wrocławiu. W tym kompleksie koszarowym mieścił się także sztab
3 KOPK oraz 17 spa OPK. Zasoby ludzkie nowa brygada przejęła z 17 i 19 prt.
W początkowym okresie posiadała 4 bataliony w tym najnowocześniejszy w Radzionkowie.
Brygada broniła Polskę od zachodu i południa. W latach 1974-76 prowadzono rozbudowę
inżynieryjną obiektów technicznych budując PłSD (wspólne dla brt, plm i dywizji lub brygad artylerii rakietowej).
Rozbudowa trwała w całych WRt głównie tzw. systemem gospodarczym i własnymi siłami
czyli pracą fizyczną żołnierzy. Rozbudowa dotyczyła również SD krt. Prace ostatecznie zakończono
w 1977 r. w wyniku czego rozformowano “węzły naprowadzania” tworząc w ich miejsce “główne punkty
naprowadzania” lotnictwa myśliwskiego.
Pod koniec lat siedemdziesiątych postanowiono sformować kolejny brt w Krakowie, który gotowość
bojową osiągnął w 1981 r. Okres restrukturyzacji (od 1990 r.) w brygadzie zaczął się od przejęcia
lotniskowych stacji r/lok “Avia”. W połowie lat dziewięćdziesiątych zmiany
etatów zmniejszyły stan osobowy brygady o ponad tysiąc żołnierzy. W 1996 r. po likwidacji
1 KOP Warszawa i w rok później 1 BRt Warszawa przejściowo jej bataliony podporządkowano
3 BRt. Ostatecznie jeszcze w tym roku 4 i 8 brt przekazano do 2 BRt Bydgoszcz tym samym
tworząc układ “północ” “południe”. Również w 1997 r. przejęto
z OPL Wojsk Lądowych dwie jednostki radiotechniczne przekształcając je jednocześnie w mbrt.
W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych doszło do likwidacji dwóch brt (32 i 35)
przekształcając je w OWiK-i. W 2000 r nawiązano współpracę z jednostkami radiotechnicznymi z Niemiec.
Dalsze większe zmiany to 2003 r. w którym rozformowano 7, 24, 36 brt, a 31 brt z Babek przeniesiono
do Strachowic. Od 2007 r. uruchomiono dwa prdz (Wronowice i Brzoskwinia). Po rozformowaniu 2 BRt Bydgoszcz ( 2008 r.)
wrocławska brygada została jedynym takim związkiem taktycznym w Polsce. Obecnie 3 BRt Wrocław
posiada cztery brt. Sztab brygady stacjonuje w koszarach przy ul. Granicznej we Wrocławiu-Strachowicach.
Podstawą sformowania batalionu był Rozkaz MON nr 0055 z dn. 6.07.1957 r. Jednostka powstała z
przeformowanego 14 prt, jako 3 sbrt w Krakowie-Rakowicach. Dyslokowany do Sandomierza w 1959 r.
Od 1973 pozbawiony samodzielności w składzie 1 BRt Warszawa. Aktualnie (od 1997 r.) w ugrupowaniu
3 BRt Wrocław.
Podstawą sformowania był Rozkaz szefa Sztabu Generalnego nr 050/Org z dn. 20.06.1974 r., bezpośrednio z 2 prt Babice.
Jednakże tradycje sięgają połowy lat pięćdziesiątych począwszy od 9 krt poprzez 6 sbrt .
Od 1977 r. w składzie 1 BRt Warszawa, a po jej rozformowaniu w 2 BRt Bydgoszcz.
Rozformowany w 2001 r. Pozostawioną 140 krt przeniesiono do Dębiny.
5 brt przed włączeniem do WLOP był pułkiem radiotechnicznym podległym
bezpośrednio MON i spełniał w Wojskach Lądowych kluczową rolę WRt szczególnie
w zakresie czasu “W”. Tradycje jego sięgają pierwszej połowy lat pięćdziesiątych
ubiegłego wieku, wtedy to z zabrzańskiej jednostki obserwacyjno-meldunkowej wydzielono do
WOW 5 ko-m (od 1955 r. krt) zmieniano jej dyslokację kolejno - Łowicz, Warszawa, Białobrzegi i Zgierz.
W 1956 r. przeformowana na 5 sbrt, a w 1964 r. na 5 brr. Od 1968 r. jest 5 brt, następnie w 1973 r.
przeformowany w 5 prt. Po przejściu do WLOP w 1998 r. przeformowany w 5 mbrt i przydzielony do
3 BRt Wrocław.
W wykonaniu Rozkazu dowódcy WLiOPL OK w dniu 30.11.1957 r. zakończono formowanie 7 sbrt w Łodzi-Lublinku (lotnisko).
Od 1974 r. przeniesiony do Wiewiórczyna. W 1 BRt Warszawa od 1976 r. Z 1BRt do 3 BRt przekazany w
1997 r. jednocześnie rozformowano dwie krt (Wieluń i Różyce) a przyjęto 35 OWiK Strachowice
i 351 krt Ziębice z rozformowanego 35 brt Strachowice.
Dowódcy batalionu:
MAZERANT Leszek ppłk 1957-1963.
PRZEMYSKI Włodzimierz ppłk 1963-1979
BANAŚ Józef ppłk 1979-1983
MAZURKIEWICZ Marian ppłk 1983-1998
SIKORA Wojciech ppłk 1998-2003
PODEMSKI Zbigniew mjr 2003-2003
Po rozformowaniu batalionu w 2003 r. funkcjonowała 170 krt. Od 2007 r. działa 170 prdz Wronowice.
8 brt gotowość bojową osiągnął w 1969 r. jego protoplaści to istniejąca tu od 1956 r. krt,
która przez lata podlegała kolejno pod 6 sprt, 6sbrt i 2 prt Radiowo. Od 1975 r. w składzie
1 BRt Warszawa jako 8 brt Lipowiec. Po rozformowaniu warszawskiej brygady przydzielony
do 2 BRt Bydgoszcz (rozformowana w 2008 r.). Obecnie w strukturach 3 BRt. Wrocław.
10 brt był jedną z czterech jednostek radiotechnicznych Wojsk Lądowych (5 prt Zgierz, 10 brt Choszczno,
24 brt Wrocław i 34 brt Modlin). Powstał na bazie 8 skrt (wcześniej 8 sko-m, przeformowanej w 1960 r.
na 10 sbrt Bydgoszcz, a w 1963 r. zreorganizowano do stanu 10 krr i dyslokowano do Choszczna).
W 1968 r. 10 krr połączono z 86 kompanią dowodzenia co organizacyjnie dało nam 10 brt. Batalion podlegał
POW. Włączony do 2 BRt Bydgoszcz w 1997 r. i przeformowany na 10 mbrt. Rozformowany w 2003 r.
Pozostałość to 101 krt (istniała do 2007 r.).
Do chwili włączenia w struktury 2 BRt jednostką dowodzili:
Zgodnie z Zarządzeniem szefa Sztabu Generalnego, w 1995 r. rozpoczęto formowanie 11 mbrt Zamość
z podległością 1 BRt Warszawa. Od 1997 r. w 3 BRt Wrocław, a w następnym roku przekształcono batalion
w 110 krt. Obecnie 110 prdz Łabunie.
19 brt był jednym z trzech jednostek radiotechnicznych Wojsk Lotniczych ( 19, 25 i 26 brt).
Głównym protoplastą była 19 krt powstała w 1956 r., jej celem było zabezpieczenie radiolokacyjne
działań 11 DLM. Kompania w 1968 r. przeformowana została w 19 brt, który zabezpieczał loty 3 BDLM i 40 plm.
Ze Świdwina do Goleniowa przeniesiony w 1971 r. gdzie podlegał 2 plm “Kraków”, w 1974 r.
przebazowany do nowego obiektu w Marszewie. Kolejne zmiany to rok 1990, kiedy to wraz z 2 plm został
przekazany do 2 KOP Bydgoszcz, w dwa lata później przejęty przez 2 BRt. Rozformowany w 1995 r.
Pozostawiając na kilka lat stację RLS “Avia”.
Batalion powstał w 1973 r. jako jeden z pierwszych w 2 BRt Bydgoszcz. Jego bazą był rozformowany
12 prt. W 2000 r. przeformowany na 21 OWiK i przyporządkowany do 23 brt Słupsk. Obecnie istnieje jako
210 krt 34 brt z Chojnic.
Dowódcy batalionu:
TOMASZEWSKI Henryka ppłk 1974-1979
WIEWIÓRSKI Stanisław ppłk 1979-1987
GRYSZKO Krzysztof ppłk 1987-1991
KOŁODZIŃSKI Józef ppłk 1991-1995
SIECZKOWSKI Czesław ppłk 1995-1999
MIKULIŃSKI Marek mjr 2000-do rozformowania, cz.p.o.
Na bazie 2 sbrt w Grudziądzu (istniał od 1957 r.) utworzono w 1974 r. 22 brt, który wkrótce
przeniesiono do Chojnic. W tym rejonie (Nieżychowice) usytuowane były poprzedniczki batalionu,
już w 1951 r. istniała tu kompania, a po zorganizowaniu w Chojnicach 8 sprt (z przeformowanego 49 batalionu)
ulokowano w Chojnicach 10 krt. W ramach restrukturyzacji we WLOP przeformowano go w 22 OWiK i przydzielono
do 23 brt Słupsk.
Zanim powstał 23 brt. Już w 1950 r. istniał w Słupsku posterunek obserwacyjno-meldunkowy. Po otrzymaniu
w 1955 r. sprzętu r/lok., utworzono tu krt. W dwa lata później na bazie rozformowanego 8 sprt powstał
8 sbrt. Po kolejnych zmianach organizacyjnych z 3 brt rozformowywanego 12 prt powołano do życia 23 brt.
Batalion zabezpieczał m.in. poligon w Ustce. W 2007 r. jednostkę rozwiązano.
Rok 1968 był rokiem powstania w Wojskach Lądowych (z pododdziałów 22 prt i komp.dow. z Wojsk OPL ) - 24 brt ŚOW.
Od 1998 r. w strukturach 3 BRt Wrocław gdzie zajął miejsce po rozformowanym 35 brt. W 2003 r. zmieniony
przez przeniesiony z Babek 31 brt i rozwiązany. Pozostałością po nim jest 241 krt Pietrzykowice.
To kolejny batalion utworzony w Wojskach Lotniczych (1969 r.) i przyporządkowany 9 plm w Debrznie.
Od 1974 r. przebazowany do nowego obiektu w Myśligoszczy. Od 1990 r. podzielił los jak 19 brt.
Batalion ten również należał do Wojsk Lotniczych wchodził w skład 41 plm Malbork. Sformowany
w 1971 r. na malborskim lotnisku, ale w 1973 r. przeniesiony do Laskowic Wlk.
Dalsze losy potoczyły się tak jak pozostałym brt Wojsk Lotniczych. Jednakże w 1995 r. z jego
struktur utworzono 224 krt Laskowice Wlk.
Historia 27 brt zbliżona jest do historii 23 brt Słupsk. W 1950 r. powstał tu po-m, który
w połowie lat pięćdziesiątych (po wprowadzeniu na uzbrojenie stacji r/lok) przeformowano w krt 8 prt.
Przez następne lata trwała rozbudowa inżynieryjna obiektu. Po reorganizacji (1958 r.) struktur Wojsk Lotniczych,
krt weszła w skład 9 sbrt Choszczno. Następne zmiany nastąpiły w 1968 r. na bazie krt powstał 4 brt, który
przydzielono do 13 prt Choszczno. Po kolejnej rozbudowie kompleksu jednostki (przy wydatnej pomocy miejscowego
społeczeństwa) w 1971 r. sformowano 27 brt. Batalion przez kilka lat zabezpieczał radiolokacyjnie m.in. DOL - Kliniska
(po rozwiązaniu 19 brt). W 1998 r. w ramach restrukturyzacji jednostkę przeformowano w 27 OWiK, który cztery
lata później zlikwidowano, tworząc w to miejsce 101 krt, by w 2007 całkowicie rozwiązać.
Na bazie 5 brt w 1974 r. powstał 28 brt. SD batalionu znajdowało się w Pruszczu k/ Gryfic jego
konstrukcja była odporna na atak atomowy. W połowie lat dziewięćdziesiątych jako pierwszy nawiązał
współpracę z jednostkami z zachodniej strony (Dania, Niemcy). W 2002 r. 28 brt Gryfice rozwiązano.
Obecnie funkcjonuje 280 krt.
Batalion sformowano w 1973 r. na bazie 1 brt ze składu 17 prt. W 2000 r. nawiązał współpracę
z niemieckim brt w Holzdorf. Po kolejnych zmianach restrukturyzacyjnych w WRt 31 brt został
przeniesiony do Wrocławia. W następnych latach nadzorował m.in. powstawanie (na miejscu 170 krt Wiewiórczyn)
170 prdz Wronowice, który pracę bojową rozpoczął w Prima Aprilis 2007 r. W Babkach po 31 brt funkcjonuje
Mobilna Jednostka Dowodzenia Operacjami Powietrznymi (JW 3950)
Batalion sformowano jak 31 brt Babki w 1973 r. na bazie, ale 2 brt ze składu 17 prt.
Tradycje jednostki sięgają roku 1956 i 7 krt 18 prt, na bazie którego powstał 18 sbrt, a następnie (1970 r.)
w jego miejsce sformowano 17 prt. W 1998 po rozwiązanym batalionie utworzono 32 OWiK.
W 1972 r. na bazie 3 brt Ożarowice należącego do 19 prt Chorzów sformowano 33 brt Radzionków.
Była to wówczas jednostka wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt WRt. W batalionie przeprowadzono
w tamtych latach szereg szkoleń i sympozjów w tym także dla Układu Warszawskiego. Batalion obsługiwał
PłSD dla 33 brt, 39 plm i 1 DAOPK. Rozformowany w 1999 r. Obecnie jest tu 330 krt.
Tradycje 34 brt sięgają roku 1960 kiedy to szef Sztabu WOW polecił sformować 3 skrt. W 1973 r.
przeniesiona z Białobrzegów k/Nieporętu do Modlina i przeformowana w 34 brt WOW. Był jedną z
czterech jednostek radiotechnicznych OPL Wojsk Lądowych. Do WLOP przekazany w 1997 r. i
przydzielony 2 BRt Bydgoszcz. W 1999 r. przeformowany i przebazowany do Chojnic w miejsce
rozformowanego 22 brt. Po rozwiązaniu 2 BRt (2008 r.) W strukturach 3 BRt Wrocław.
35 brt powstał w 1973 r. z krt w Pietrzykowicach ówczesnego 19 prt. Batalion zasilił struktury
3 BRt Wrocław. W ramach restrukturyzacji w 1997 r. zlikwidowano kilka krt, a rok później batalion
rozformowano pozostawiając 35 OWiK, podporządkowując go 7 brt Wiewiórczyn. Obecnie w Pietrzykowicach
jest 241 krt podległa 31 brt Strachowice.
Choć 36 brt był najmłodszym batalionem WRt bo sformowanym dopiero w 1981 r. Jego korzenie
sięgają 1954 r. W tymże roku z Chorzowa do Krakowa-Rakowic przeniesiono 14 po-m, wkrótce przemianowany
na 14 prt. Począwszy od 1956 r. z pułku utworzono dwa bataliony (3 brt Sandomierz i 14 brt Kraków).
W 1963 r. ten ostatni przeniesiono do Chorzowa i przeformowano w 19 prt. Na bazie tego prt utworzono
33 brt Radzionków, a jedną z krt usytuowano w Brzoskwini. To ją uważa się za zalążek 36 brt,
który otrzymał koszary w starym krakowskim forcie. Jedną z ciekawostek jest to, że krt Miłkowa
to najwyżej w Polsce usytuowana placówka WRt. W 2003 r. batalion przebazowano na lotnisko
Kraków-Balice i jeszcze w tym roku rozformowany. W Brzoskwini obecnie funkcjonuje 360 prdz.
11 skrt sformowano w 1967 r. jako pododdział 2 prt. Z chwilą powstania 2 BRt kompania znalazła się
w jej strukturach. W 1993 r. 11 skrt przydzielono do 21 brt jako 211 krt Chruściel. Po likwidacji
21 brt w ugrupowaniu 8 brt Lipowiec. Obecnie to 211 prdz.
42 skrt powstała na mocy Rozkazu dowódcy 2 KOPK nr 049 z dn. 21.12.1970 r. Kompania zajmowała
się m.in. tworzeniem pozornych posterunków radiolokacyjnych emitujących promieniowanie elektromagnetyczne,
manewrowaniem sprzętem i innymi działaniami dezinformacyjnymi przeciwnika. Pododdział rozformowano w 1990 r.
“beckbone” - (prdz) posterunek radiolokacyjny dalekiego zasięgu ( tłum. kręgosłup)
BDLM - Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego
BRt - brygada radiotechniczna
brt - batalion radiotechniczny
czas “W” - czas wojenny
DLM - dywizja lotnictwa myśliwskiego
KOP - Korpus Obrony Powietrznej
KOPK - Korpus Obrony Powietrznej Kraju
krr - kompania rozpoznania radiolokacyjnego
krt - kompania radiotechniczna
mbrt - manewrowy batalion radiotechniczny
PłSD - połączone stanowisko dowodzenia
POW - Pomorski Okręg Wojskowy
OWiK - Ośrodek Wykrywania i Kierowania
MON - Ministerstwo Obrony Narodowej
plm - pułk lotnictwa myśliwskiego
prt - pułk radiotechniczny
sbrt - samodzielny batalion radiotechniczny
SD - stanowisko dowodzenia
skrt - samodzielna kompania radiotechniczna
spa - samodzielny pułk artylerii
stacja r/lok - stacja radiolokacyjna
ŚOW - Śląski Okręg Wojskowy
WOPK - Wojska Obrony Powietrznej Kraju
WRt - Wojska Radiotechniczne
WLiOPL OK - Wojska Lotnicze i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju
WLOP - Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej
WOW - Warszawski Okręg Wojskowy
B i b l i o g r a f i a
Gen. bryg. Michał Sikora - “Wojska radiotechniczne Sił Powietrznych” - Przegląd Sił Powietrznych Nr 10/2010 - Warszawa.
Jan Ginowicz, Zbigniew Kuśmierek, Bronisław Peikert, Adolf Stachula i Kazimierz Walkowiak - “
60 lat Wojsk Radiotechnicznych - Zarys historii”, Wydawnictwo Szefostwo Wojsk Radiotechnicznych SP, Warszawa-2011.
Mjr Roman Mazur i kpt. Marcin Długosz - “Radary systemu Backbone” - Przegląd Sił Powietrznych Nr 3/2011 - Warszawa.
Henryk Czyżyk - “Wojska Radiotechniczne w Wojskach Lotniczych” - Lotnictwo nr 9/2009.
Praca zbiorowa - “40 lat 3 KOP 1957-1957”.
Praca zbiorowa - “3 Brygada Radiotechniczna 1974-1999”.