płk rez. mgr inż. Zbigniew Przęzak Braniewo, 01 grudnia 2010 r. Ostatnia aktualizacja danych: 31.12.2021 r. 3. Warszawska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej
|
SPIS TREŚCI |
1. Historia 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej. |
2. Dokumenty i fotografie. |
1. Historia 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej
3. Warszawska Brygada Rakietowa OP kontynuuje tradycje, powstałej w rejonie Lublina 20.08.1944 roku, 3. Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej. Szlak bojowy 3. DAP wiódł z Lublina do Łużyc przez Międzyrzecz Podlaski, Siedlce, Mrozy, Warszawę, Łódź, Poznań, Krzyż, Bolesławiec i Nysę. Dywizja, w trakcie działań bojowych, zniszczyła 12 samolotów niemieckich i wiele celów naziemnych. Po zakończeniu wojny, we wrześniu 1945 roku dywizja została przeformowana w 86. Łużycki Pułk Artylerii Przeciwlotniczej.
We wrześniu 1950 roku pułk przeformowano w 9. Dywizję Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju. Miejsce dyslokacji Warszawa. W skład dywizji wchodziły: sztab dywizji i 60 bateria dowodzenia – Cytadela, 64 pa OPL – Czerniaków, 86 pa OPL – Bródno, 87 pa OPL – Służewiec, 94 pa OPL – Bielany i Podoficerska Szkoła Artylerii nr 17.
Na podstawie Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 0016/Org. z 11.12.1959 r., dowódca 1. Korpusu, rozkazem Nr 0037/Org. z dnia 08.03.1960r., nakazał dowódcy 9. Dywizji Artylerii Przeciwlotnicze OK sformowanie, na bazie 87 i 94 pułku artylerii OPL oraz 60 baterii dowodzenia w terminie do 10 kwietnia 1960r., pierwszych w Polsce czterech dywizjonów rakietowych i jednego dywizjonu technicznego, wyposażonych w przeciwlotnicze zestawy rakietowe (PZR) SA–75 Dzwina (SA-2 Guideline).
Sprzęt rakietowy zaczyna przybywać do Polski, jeszcze w 1959 roku dowódca Wojsk OPL OK Zarządzeniem Nr 00166 z dnia 07.10.1959r. nakazał tymczasowe zmagazynowanie sprzętu rakietowego dla 9. DAP w hangarze nr 2 na lotnisku w Babicach i zorganizowanie pokazu tego sprzętu dla Komitetu Obrony Kraju w Instytucie Uzbrojenia w Zielonce.
Dnia 04.01.1960 r. rozpoczyna się, w Ośrodku Szkolenia Specjalistów Artylerii (OSSA) m. Gołdap, pierwszy regularny kurs szkolenia kadry na SA–75 Dzwina. Kurs zakończył się 01.06.1960r. Przeszkolono 58 oficerów i 103 żołnierzy służby zasadniczej.
Kursanci stanowili obsadę dwóch dywizjonów rakietowych i dywizjonu technicznego:
Po odbyciu kursu, obsługi 1 dt i 2 dr zostały w OSSA na zgrupowaniu zgrywającym przygotowującym do odbycia strzelań bojowych. Zgrupowanie zakończono egzaminami (8-09.09.1960r.) i skierowano dywizjony do 9 DA OPL OK.
W dniach 4–12 październiku 1960r. 2 dr i 1 dt odbywają, jako pierwsze jednostki w historii Wojsk Rakietowych WOPL OK, strzelania bojowe na poligonie w Aszułuku w ZSRR. Strzelanie bojowe, według zadania 6a, odbyło się 11 października 1960 r. do imitatora celu RM-2 (opadającego na spadochronie). W wyniku usterki technicznej na SNR, rakieta nie została przechwycona przez systemy naprowadzania SNR i poleciała na samolikwidację. Strzelanie powtórzono w dniu 12 października 1960 r. (Dzień Wojska Polskiego w tamtych czasach). Tym razem obyło się bez niespodzianek. Cel został zniszczony. Za strzelanie dywizjon otrzymał ocenę bardzo dobrą. Także dywizjon techniczny, za przygotowanie rakiet do strzelania otrzymał ocenę bardzo dobrą.
W tym miejscu należy się sprostowanie. Według relacji płk. rez. Jerzego Nastrożnego (doświadczonego i cenionego oficera Szefostwa WRiA WOPK i WLOP) opublikowanych w Głosie Weterana i Rezerwisty nr 10/2010 i 12/2010, wyżej wymienione strzelania odbyły się w innych terminach, pierwsze 12.10.1960 i powtórzone 13.10.1960 roku.
Równolegle, 01.07.1960 r., w OSSA rozpoczyna się kurs szkolenia kadry na PZR SA-75. Trwa on do 10.12.1960 r. W kursie uczestniczy 52 żołnierzy zawodowych i 75 żołnierzy służby zasadniczej. W międzyczasie OSSA (14-21.09.1960r.) zmienia dyslokację na Bemowo Piskie i od 16 października nazwę na Centrum Specjalistów Artylerii i Radiotechniki.
Tak powstaje obsada kolejnych dywizjonów rakietowych 9. Dywizji Artylerii OPL OK, były to:
9. Dywizja Artylerii OPL OK otrzymała zadanie osłony wojsk operacyjnych, ważnych obiektów administracyjno–politycznych, gospodarczych i węzłów komunikacyjnych stolicy.
Rozkazem Nr 005/Oper. z dnia 28.01.1961 Minister Obrony Narodowej nakazał przyspieszyć przezbrajania jednostek artylerii OPL OK w sprzęt rakietowy o dwa lata, tak aby do końca 1963 r. zakończyć przeszkolenie, przyjęcie sprzętu i organizację obrony obiektów Warszawy, Śląska, Poznania i Gdyni. Rozkaz regulował także sprawy rozbudowy obiektów dywizjonowych i czas osiągania gotowości bojowej.
Dla pierwszych dywizjonów 9. DA OPL rozbudowano stanowiska ogniowe, wykonując ogrodzenia z płyt betonowych, stanowiska SNR i wyrzutnie oraz budynki dla wartowni i zmiany dyżurnej. Koszary wykorzystano po jednostkach artylerii przeciwlotniczej na danych kierunkach. Kadrę zawodową przekwaterowano na kierunek wylotowy do dywizjonu. Obiekt dywizjonu technicznego zbudowano w całości, budując koszary, niezbędne drogi, magazyny, płaszczyzny i wiaty.
Czas osiągania gotowosci dla nowo powstałych dywizjonów ustalono na 2,5 godziny.
W 1961 odbyło się w CSSAiR zgrupowanie zgrywające 3,4 i 5 dywizjonu rakietowego 9. DA OPL OK przed strzelaniami bojowymi na poligonie w ZSRR. Podczas strzelań bojowych w Aszułuku, 3 dywizjon (ocena bardzo dobra) i 5 dywizjon (ocena dobra) wykonywały zadanie do celu powietrznego RM-2. Natomiast 4 dywizjon (ocena bardzo dobra) strzelał do celu powietrznego Ła-17MM (samolot bezzałogowy).
W lutym 1962 na Bazie Podoficerskiej Szkoły nr 17 sformowano 83 dywizjonu dowodzenia. Dywizjon zapewnieniał zabezpieczenie dowodzenia podległymi dywizjonami rakietowymi przez dowództwo dywizji.
Na podstawie Zarządzeniem Szefa Stabu Generalnego nr 0012/Org. z 09.02.1962 r. dowódca 1. Korpusu rozkazem Nr 0030/Org. z dnia 26.03.1962r., rozformował 86 łużycki pułk artylerii przeciwlotniczej i sformował kolejne dywizjony rakietowe i dywizjon techniczny 9. DA OPL OK.
Ugrupowanie 9. Dywizji Artylerii OPK w obronie Warszawy - stan na 1962 rok.
Dla kolejnych dywizjonów wykonano kompleksową budowę koszar i obiektów dywizjonowych w jednym miejscu. Budynki mieszkalne dla kadry budowano w miasteczkach położonych najbliżej dywizjonu.
Kadra z rozformowanego 86. pa OPL uczestniczy w CSSRiA w kursie szkolenia kadry i żołnierzy służby zasadniczej na PZR SA–75. Kurs rozpoczyna się 10.05.1962r, kończy w dniu 20.10.1962r. Powstają kolejne dywizjony rakietowe i dywizjon techniczny dywizji:
W 1962 roku 9. Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej zmieniła nazwę na 9. Dywizję Artylerii OPK. Dywizja posiada 64 pułk artylerii OPK, 8 dywizjonów rakietowych i 2 dywizjony techniczne. Posiada, poza PZR SA–75, 14 stacji radiolokacyjnych P–10 i P–12, 36 samoczynnych armat przeciwlotniczych S–60 kalibru 57 mm, 116 radiostacji, 342 samochody i 353 ciągniki.
W ciągłym dyżurze bojowym (od 1 stycznia 1961 r.), w 15 minutowej gotowości do startu rakiet, były dwa dywizjony rakietowe. W każdym dywizjonie rakietowym utrzymywano w gotowości do użycia 9 rakiet (5 na wyrzutniach i 4 na samochodach transportowo–załadowczych).
Do połowy 1964 roku, 6., 7., 8., i 9. dr OP zostały przezbrajane na PZR S–75M Wołchow. Kadra została przeszkolona na nowy zestaw rakietowy w CSSAiR w okresie 6.04 – 30.05.1964 r. W grudniu 1964 roku przekazano PZR SA–75 “Dwina” do dywizjonów 79. spr OP w Poznaniu
Po analizie sposobu zwalczania arabskiej osłony przeciwlotniczej przez pilotów izraelskich w wojnie błyskawicznej w czerwcu 1967 r., na uzbrojenie dywizjonów rakietowych dywizji wprowadzono w 1967r. baterie 37 mm armat przeciwlotniczych i przeciwlotnicze karabiny maszynowe PKM–2. Zapewniały one osłonę przeciwlotniczą przed atakami środków napadu powietrznego z małych i bardzo małych wysokości.
W 1967 roku 9. Dywizję Artylerii OPK, zmienia nazwę na 3. Łużycką Dywizję Artylerii OPK.
Ugrupowanie 3. Łużyckiej Dywizji Artylerii OPK w obronie Warszawy - stan na 1970 rok.
Pierwsze dywizjony S–125 Newa ( SA-3 Goa ) formowane były w ramach 3. ŁDA OPK w 1970 roku. Między innymi, rozkazem dowódcy 1. KOPK z dnia 31.03.1970 r. rozformowano 64 pułk artylerii 3. ŁDA OPK, dowodzony przez ppłk. dypl. Józefa Bolińskiego, na bazie którego utworzono nowe dywizjony:
Nowo sformowane dywizjony, po przeszkoleniu i przyjęciu sprzętu (wyrzutnie dwubelkowe) weszły w system dyżurów bojowych w styczniu i lutym 1971 r. W miesiącu czerwcu 1971 r. wykonały strzelania rakietowe na poligonie w byłym ZSRR. W zorganizowaniu nowych dywizjonów i uzyskaniu przez nie wysokich wyników strzelań poligonowych, dużą rolę odegrał płk Michał Puchała, szczególnie zasłużony dla 3. DA OPK, długoletni szef sztabu dywizji.
W 1978 roku dywizjony dywizji zostały przezbrojone z PZR S–125 Newa na PZR S–125M Newa (wyrzutnie czterobelkowe i dodatkowy optyczny kanał śledzenia celów).
Od listopada 1979 r., w składzie dywizjonu dowodzenia dywizji pojawia się pluton przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych (PPZR) Strzała–2M, przeznaczonych do zwalczania celów na bardzo małych wysokościach. W wyższych stanach gotowości bojowej drużyny Strzała–2M udawały się w rejony dywizjonów rakietowych wzmacniając ich bezpośrednią osłonę przeciwlotniczą.
Pierwsze strzelanie poligonowe PPZR Strzała–2M odbyło się 10.09.1980 roku. Podczas tych strzelań najlepsze wyniki osiągnął, dowodzony przez st. chor. Stanisława Fabisiaka, pluton 83. dywizjonu dowodzenia 3. ŁDA OPK.
Początek lat 80–tych XX wieku to kontynuacja rozbudowy stanowisk dla nowego sprzętu radiolokacyjnego: RSWP P–18 i wysokościomierzy PRW–13. Rozpoczęto także wdrażanie zautomatyzowanego systemu dowodzenia “Wektor–2WE”, który zapewniał dowodzenie 14 dywizjonami z połączonego stanowiska dowodzenia lotnictwem i wojskami rakietowymi (PłSD).
W 1988 roku 3. Łużycka Dywizja Artylerii OPK przeformowano na 3. Łużycką Brygadę OPK i w 1991 na 3. Brygadę Rakietową OP. W 1998 roku dodano do nazwy brygady przymiotnik “Warszawska”.
W 1990 roku odbyło się ostatnie strzelanie polskich pododdziałów rakietowych na
kazachstańskim poligonie w Aszułuku. W strzelaniu brały udział:
Brygadą dowodził płk Stanisław Kot. Zadanie należało do jednych z najtrudniejszych w historii strzelań bojowych. Cele powietrzne (“Gwiazda–2” dla PZR S–75M Wołchow i “Gwiazda-3“ dla PZR S–125 Newa) należało zniszczyć ogniem ześrodkowanym po dwie rakiety z każdego dywizjonu. Strzelania przebiegały bardzo dobrze z wyjątkiem ostatniego strzelania. Podobnie jak i w pierwszym strzelaniu w roku 1960 pojawił się problem. W 9. dr OP po starcie obu rakiet, nagle w drugiej z serii rakiecie zamilkł sygnał odzewowy, rakieta utraciła możliwość dalszego naprowadzania na cel i poleciała na samolikwidację. Dowódca brygady wydał natychmiast rozkaz o ostrzelaniu celu kolejną rakietą. Ładunki bojowe obu prawidłowo naprowadzanych rakiet wybuchły przy celu niszcząc go. Jak się okazało, była to ostatnia rakieta wystrzelona w historii strzelań na poligonie w Aszułuku. Jej startu dokonał oficer naprowadzania st. chor. sztab. Zygmunt Łukasiewicz. Brygada za strzelanie otrzymała ocenę bardzo dobrą (4,63).
W sumie, brygada piętnastokrotnie sprawdzała swoje umiejętności bojowe na poligonie w ZSRR, wykonując 66 strzelań bojowych do 65 tarcz powietrznych zużywajac 134 rakiety i uzyskując średnią ocenę 4,63.
Najwyższe oceny w czasie strzelań poligonowych w latach 1960–1990 uzyskali dowódcy dywizjonów:
Z dowódców 3 WBR OP, rekordzistą w zakresie odbytych strzelań poligonowych jest płk Janusz Potkański i płk Henryk Kłoda. Każdy z nich uczestniczył w 5 strzelaniach poligonowych uzyskując średnią ocenę, odpowiednio, 4,80 i 4,70. Ocena 4,80 płk. Janusza Potkańskiego jest jednocześnie najwyższą wśród dowódców dywizji, brygad i pułków biorących udział w strzelaniach poligonowych na poligonie w ZSRR w latach 1960–1990.
Pierwsze strzelania bojowe na krajowym poligonie w Ustce brygada odbyła w 1994 roku (cztery dywizjony) w ramach ćwiczenia “Karat’94”, niszcząc z powodzenim cele powietrzne P–15 i “Koliber”. Było to wspólne ćwiczenie WLOP, WOPL WL i MW, które prowadziły działania we wspólnej strefie. Podczas działań dywizjonów brygady obecny był Prezydent RP Lech Wałęsa, który osobiście gratulował ćwiczącym żołnierzom bardzo dobrego wykonania zadań.
3. WBR OP to pierwsze w Polsce dywizjony rakietowe, to pierwsze i ostatnie w Polsce strzelania rakietowe na poligonie w ZSRR i ... ostatnie strzelanie w historii PZR S–75M Wołchow.
5 czerwca 2001 roku o godzinie 13:21 wystartowała ostatnia rakieta odpalona z PZR S–75M Wołchow. Zadanie wykonywała, na sprzęcie 25. dr OP 4 GBR OP, obsługa bojowa 9. dr OP 3. WBR OP dowodzona przez kpt. Roberta Wroniewskiego – dowódcę dywizjonu, startu rakiety dokonał oficer naprowadzania st. chor. sztab. Zygmunt Łukasiewicz. PZR S–75M Wołchow, po 37 latach, zakończył służbę w Siłach Zbrojnych RP.
Podczas ćwiczeń “Karat 2001” i “Rekin 2001”, połączonych ze strzelaniami bojowymi, po raz pierwszy wykorzystano w trakcie działań bojowych stanowisko dowodzenia “SAMOC” – wniosek racjonalizatorski oficerów 3 WBR OP.
W wyniku restrukturyzacji Sił Zbrojnych w latach 1989, 1993, 1995 i 1998–1999 rozformowano 1 i 10 dt OP, 2, 3, 4, 6, 8 i 9 dr OP brygady. Pozostałe dywizjony, od roku 1999, zostały sukcesywnie przezbrojone na zmodernizowany w Polsce PZR S–125 Newa SC (SA–3D Goa).
28 grudnia 2001 roku, przyjęto do struktur organizacyjnych 3. WBR OP, 21, 25 i 65. dywizjon rakietowy OP, po rozformowanej 4. Gdyńskiej Brygadzie Rakietowej OP.
Ugrupowanie 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej OP w rejonie Warszawy - stan na 29.11.2010 rok.
Na dzień 29 listopada 2010 roku w skład 3 WBR OP wchodzą:
Rok 2011 był przełomowy w zakresie kolejnej restrukturyzacji Wojsk OPL Sił Powietrznych, w tym i dla 3. WBR OP. Rozformowana została 1. ŚBR OP m. Bytom, 61 Skwierzyński pułk rakietowy OP m. Skwierzyna, 78. pułk rakietowy OP m. Mrzeżyno i dywizjony 3. WBR OP. Na bazie kadry i PZR rozformowanych dywizjonów sformowano:
Nowo sformowane dywizjony podporządkowane zostały dowódcy 3. WBR OP m. Warszawa. Każdy z dywizjonów rakietowych posiada trzy zespoły ogniowe uzbrojone w PZR S-125 Newa-SC. Wyjątek stanowi 36. dr OP m. Mrzeżyno posiadający dwa zespoły ogniowe z PZR S-125 Newa-SC i jeden zespół ogniowy z PZR S-200 Wega-C.
Ugrupowanie 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej OP w rejonie Warszawy - stan na 01.01.2013 rok.
Przedstawione miejsca stacjonowania dywizjonów nie mają nic wspólnego z faktycznym ugrupowaniem bojowym brygady. W okresie wyższych stanów gotowości bojowej, dywizjony będą zajmować właściwe stanowiska ogniowe zapewniające efektywne wykorzystanie możliwości bojowych brygady.
Do końca 2012 roku sztab 3. WBR OP i 38. dywizjon zabezpieczenia OP, zmieni miejsce dyslokacji na Sochaczew-Bielice (koszary po rozformowanym w 1998 roku 32. plrt).
W dniu 06 grudnia 2012 roku w koszarach przy ul. Radiowej na warszawskim Bemowie odbyła się uroczysta zbiórka z okazji pożegnania 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej z Garnizonem Warszawa. Tak więc zmiana miejsca dyslokacji zarówno 38. dywizjonu zabezpieczenia OP jak i Dowództwa Brygady do m. Sochaczew-Bielice, stała się faktem.
W związku z awansem gen. bryg. Stefana Mordacza na stanowisko szefa Zarządu Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej Inspektoratu Rodzajów Wojsk DGRSZ dowódcą 3. WBR OP został płk dypl. Andrzej Dąbrowski, dotychczasowy szef Oddziału Operacyjnego w ZWOiPR. Apel z okazji przekazania obowiązków dowódcy 3. WBR OP odbył się 23 czerwca 2015 r. w koszarach w sochaczewskich Bielicach.
Dowódcy 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej OP:
Antoni Jaremko płk dypl. 1960–1962 |
Ryszard Sobierajski płk dypl. 1962–1966 |
Henryk Kłoda płk dypl. 1966–1976 |
Janusz Potkański płk dypl. 1976–1981 |
Edward Redwanz płk dypl. 1981–1985 |
Franciszek Żygis płk dypl. 1985–1986 |
Józef Tracz płk dypl. 1986–1986 |
Andrzej Pawluch płk dr inż. 1986–1989 |
Stanisław Kot płk mgr inż. 1989–1991 |
Stanisław Sobiechowski płk dypl. 1991–2000 |
Jacek Jasiński płk dypl. 2000–2004 |
Ryszard Szulich gen. bryg. 2004–2010 |
Stefan Mordacz gen. bryg. 2010–2015 |
Andrzej Dąbrowski gen. bryg. 2015–2020 |
Kazimierz Dyński gen. bryg. 2020–2021 |
Sławomir Kojło płk 2022–    |
Sztandar brygada otrzymała 8 października 1994 roku. Rodzicami chrzestnymi byli: Danuta Sobiechowska – żona dowódcy brygady i płk rez. Janusz Potkański – były dowódca 3. ŁDA OPK. Swoje święto brygada obchodzi 8 października.
[ Do spisu treści ]
Kolumny antenowe PZR SA–75 Dzwina, S–75M Wołchow, S–125 Newa i
S–125 Newa SC występujące na uzbrojeniu 3. WBR OP w latach 1960–2010.
W 1978 roku PłSD 1. Korpusu OPK wizytował Marszałek Związku Radzieckiego Wiktor Kulikow – głównodowodzący Wojskami Państw Stron Układu Warszawskiego i pierwszy zastępca ministra obrony ZSRR.
Na zdjęciu od prawej: płk Janusz Potkański – dowódca
3. DA OPK, za nim stoi gen. bryg. Władysław Hermaszewski – dowódca 1. Korpusu OPK,
obok płk. Janusza Potkańskiego siedzi Marszałek Związku Radzieckiego Wiktor Kulikow, drugi z
lewj stoi gen. broni Eugieniusz Molczyk – zastępca naczelnego dowódcy Zjednoczonych
Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego, Główny Inspektor Szkolenia Wojska Polskiego i
wiceminister obrony narodowej. Foto.: Archiwum ppłk. w st. spocz. Ryszarda Sienkiewicza.
W dniach 04-25.08.1979r. w 15. Ośrodku Poligonowym Artylerii OPK w Mrzeżynie odbyło się zgrupowanie poligonowe i strzelania drużyn PKM-2 ze wszystkich dywizjonów ogniowych i technicznych Wojsk OPK. Organizatorem zgrupowania była 3. ŁDA OPK. Dowódcą zgrupowania był mjr Jan Kosztowniak, dowódca 6. dr OP m. Chrcynno k. Nasielska. W listopadzie 1979 roku, obejmuje stanowisko zastępcy komendanta ds. liniowych w CSS WR m. Bemowo Piskie. Od 27 maja 1989 roku pełnił obowiązki Komendanta CSS WR do czasu rozformowania CSS WR, to jest, do dnia 12.06.1997 roku.
Oto kilka zdjęć z tego zgrupowania:
Zgrupowanie poligonowe w 15. Ośrodku Poligonowym Artylerii OPK w Mrzeżynie - 1979r. Na zdjęciu od lewej: Zastępca ds. politycznych zgrupowania,
pielęgniarka zgrupowania, lekarz zgrupowania, Wanda Kosztowniak - księgowa sł. żywnościowej zgrupowania, ???, mjr Jan Kosztowniak - dowódca zgrupowania,
mjr Kondracki - szef sztabu zgrupowania, por. Ryszard Sienkiewicz - szef SUiE zgrupowania i por. Spychalski - pomocnik szefa sztabu zgrupowania ds. szkolenia. Foto: Z archiwum Ryszarda M. Sienkiewicza.
Zgrupowanie poligonowe w 15. Ośrodku Poligonowym Artylerii OPK w Mrzeżynie - 1979r. Na zdjęciu od lewej:
por. Spychalski - pomocnik szefa sztabu zgrupowania ds. szkolenia, por. Ryszard Sienkiewicz - szef SUiE zgrupowania i podoficerowie zawodowi obecni na zgrupowaniu. Foto: Z archiwum Ryszarda M. Sienkiewicza.
Zgrupowanie poligonowe w 15. Ośrodku Poligonowym Artylerii OPK w Mrzeżynie - 1979r. Na zdjęciu od lewej:
St. sierż. Julian Czarny - mechanik-rusznikarz, por. Ryszard Sienkiewicz - szef SUiE zgrupowania,
zastępca ds. politycznych zgrupowania, szef zgrupowania, mjr Jan Kosztowniak - dowódca zgrupowania
i szef służby samochodowej.
Foto: Z archiwum Ryszarda M. Sienkiewicza.
[ Do spisu treści ]
Bibliografia:
W artykule przyjęto nazwę “dywizjon rakietowy OP” (dr OP). Faktycznie w okresie powstania WRiA stosowano nazwy “dywizjon ogniowy artylerii rakietowej” (doar) i “dywizjon ogniowy” (do). Nazwa “dywizjon rakietowy OP” wprowadzona została Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 21.10.1991.