Home - strona główna WRiA.PL – “Wspomnienia ...”. Przegląd Wojsk Lotniczych i WOPK nr 11/1985
Szkolenie i organizacja pracy
Mjr mgr inż. ZBIGNIEW PRZĘZAK
 
 

Działanie grup dywersyjno-rozpoznawczych
na pododziały rakietowe OPK

 

Do prowadzenia działań dywersyjno-rozpoznawczych, państwa NATO dysponują wojskami specjalnego przeznaczenia. Podstawowym zadaniem tych wojsk jest zdobywanie informacji o najważniejszych obiektach przeciwnika i ich niszczenie, terror i sabotaż, organizowanie oddziałów wrogiego podziemia oraz dławienie ruchów narodowowyzwoleńczych i działalności partyzanckiej na tyłach wojsk własnych *.

Uzbrojenie i wyposażenie

Podstawowe wyposażenie wojsk specjalnego przeznaczenia sił lądowych państw NATO: broń indywidualna, broń zespołowa (karabiny maszynowe, moździerze i działa bezodrzutowe), noże, materiały wybuchowe (w tym pociski jądrowe i zapalające), środki chemiczne i biologiczne, środki WRE, przyrządy do orientacji, radiostacje KF i UKF, środki transportu.

Wyposażenie płetwonurków bojowych, w zależności od rodzaju wykonywanego zadania: specjalne miny dywersyjne i ładunki wybuchowe, broń strzelecka, noże, aparat tlenowy, kostium gumowy, maska, płetwy, kamizelka ratunkowa, głębokościomierz, zegarek podwodny, lampa, środki hydroakustyczne (o zasięgu około 100—300 m), środki łączności podwodnej o zasięgu do około 90 metrów, środki WRE.

Zadania specjalne i sposoby ich realizacji

Do wykonywania zadań specjalnych pozyskiwani są ludzie o szczególnych cechach. Wiek poborowych do grup specjalnego przeznaczenia nie przekracza 35 lat a płetwonurków 25 lat. Częstokroć są to ludzie z „marginesu", zdrajcy, kryminaliści i uciekinierzy z innych państw, ścigani za przestępstwa polityczne i kryminalne, ludzie „gotowi na wszystko", wychowani w duchu nienawiści do komunizmu i gotowi do wykonania bezwzględnie każdego zadania. Są szkoleni do działań w każdych złożonych warunkach i niespodziewanych sytuacjach. Szkolenie trwa od 5 do 7 miesięcy i obejmuje doskonalenie w posługiwaniu się bronią, nauczanie minerstwa i niszczenia, obsługę środków łączności, terenoznawstwo, przygotowanie spadochronowe, boks, karate, zapoznanie z metodami działań rozpoznawczych i dywersyjnych, zgrywanie pododdziałów w warunkach maksymalnie zbliżonych do bojowych. Duży nacisk kładzie się na wyrobienie wytrzymałości fizycznej przygotowujące do długiego przebywania w wodzie, pod wodą, bez snu i jedzenia. Na przykład płetwonurkowie są przygotowani do pokonywania odcinka 10 km w pełnym oporządzeniu z wykorzystaniem płetw (1 km pod wodą) i 40 km z wykorzystaniem środków przeprawowych.

Niektóre jednostki przewidziane do działań tylko w konkretnych krajach, w całości składają się z żołnierzy obcokrajowców, szkolonych w języku kraju, w którym mają prowadzić dywersję.

Uniwersalność przygotowania działań specjalnych zilustruje skład osobowy drużyny wojsk specjalnego przeznaczenia Stanów Zjednoczonych. Drużyna składa się z dwóch oficerów, dowódcy i jego zastępcy oraz 12 żołnierzy-specjalistów wyszkolonych w takich specjalnościach, jak: działanie bojowe i rozpoznanie, minowanie i niszczenie, łączność radiowa, zabezpieczenie materiałowo-techniczne oraz służba medyczna. W razie potrzeby drużyna może być podzielona na 2 sekcje po 7 żołnierzy, każda przygotowana do prowadzenia samodzielnych zadań. Płetwonurkowie-dywersanci mogą działać w grupach od 2 do 6 żołnierzy.

Działanie wojsk specjalnego przeznaczenia ma w zasadzie określony schemat: przeniknięcie na tyły przeciwnika do określonego rejonu działania, prowadzenie rozpoznania (wykonanie zadania), przekazanie zdobytych informacji do centrali, przejście do nowego rejonu działania.

Do przerzutu grup wojsk lądowych 'na tyły przeciwnika oprócz przejścia można wykorzystać samoloty lub śmigłowce, a płetwonurków bojowych - specjalne kutry, śmigłowce, samoloty oraz okręty podwodne i desantowe.

Głębokość działania może być następująca:

  • drużyny wojsk specjalnego przeznaczenia Stanów Zjednoczonych — od 75 do 450 km; 
  • grupy z pułków SAS Wielkiej Brytanii — od 150 do 300 km;
  • kompanii dalekiego rozpoznania RFN — do 150 km.  

Zadaniem grup specjalnego przeznaczenia jest między innymi: dywersja, napady, zasadzki, akty sabotażu, działalność partyzancka, dywersja ideologiczna, niszczenie baz rakietowych, SD, węzłów łączności, składów materiałowych, źródeł energii, stacji radiolokacyjnych, pozyskiwanie „języka" i dokumentów.

Pododdziały rakietowe OPK mogą spodziewać się oddziaływania drużyn specjalnego przeznaczenia wojsk lądowych, jak i płetwonurków bojowych w rejonach nadmorskich.

Działania mogą być ściśle zsynchronizowane z planowanym nalotem lotnictwa taktycznego w celu wytworzenia luki w obronie powietrznej i przeniknięcia bez strat lotnictwa taktycznego (LT) w głąb kraju lub z natychmiastowym wykorzystaniem skutków uderzenia lotnictwa na pododdziały rakietowe OPK.

Działanie drużyny specjalnego przeznaczenia będzie poprzedzone wszechstronnym wykorzystaniem elementów rozpoznania i ubezpieczenia, właściwości terenu do uzyskania szybkiego tempa działań i zachowania zdolności bojowej. Należy się spodziewać szybkiego, zdecydowanego i niespodziewanego uderzenia wg zasady: manewr — uderzenie — manewr.

Drużyna specjalnego przeznaczenia może działać na stanowisko ogniowe pododdziału rakietowego OPK w trzech podgrupach:

  • ubezpieczenia, która likwiduje elementy obrony (czujki, posterunki wartownicze, patrole ochronne) oraz ubezpiecza działania pozostałych podgrup w czasie wykonywania przez nie zadań;
  • szturmowej, która ma niszczyć najbardziej istotne elementy pododdziału rakietowego OPK (układy antenowe SNR, RSWP, wyrzutnie rakietowe, składy rakiet i materiałów napędowych);
  • dowodzenia, która koreluje działania pozostałych podgrup.

Działanie drużyny specjalnego przeznaczenia na pododdział rakietowy OPK, po uprzednim oddziaływaniu LT, będzie miało na celu niedopuszczenie do szybkiej likwidacji skutków nalotu i odtworzenia zdolności bojowej.

Efektywnym sposobem niszczenia pododdziału rakietowego OPK mogą okazać się zasadzki organizowane przez drużyny specjalnego przeznaczenia na drogach przegrupowywania się pododdziałów na nowe stanowiska ogniowe. Drużyna specjalnego przeznaczenia, wykorzystując teren, po przepuszczeniu ubezpieczenia czołowego, może — na odpowiedni sygnał — ogniem wszystkich środków niszczyć najwrażliwsze elementy zaskoczonej i unieruchomionej kolumny. Miejscem zasadzki może być odcinek drogi, który zmusza do ograniczenia prędkości pojazdów lub do ich zatrzymania (strome wzniesienia, zakręty, odcinki o złej nawierzchni).

W działaniach drużyn specjalnego przeznaczenia na pododdział rakietowy OPK należy liczyć się także z zastosowaniem elementów walki radioelektronicznej, do których można zaliczyć:

  • zastosowanie nadajników zakłócających jednorazowego użytku w celu zakłócenia pracy środków bojowych w sieci powiadamiania o sytuacji powietrznej;
  • zastosowanie detektorów sygnalizujących działalność bojową pododdziału rakietowego w zakresie pracy środków radioelektronicznych, analizy zakresu ich pracy, częstotliwość, czas pracy, detektory optyczne lub podczerwieni;
  • nasłuch kierunków radiowych;
  • włączenie się do sieci łączności w celu podawania fałszywych informacji, upozorowanych na komendy, meldunki, rozkazy itp.;
  • zakłócenie łączności wewnętrznej pododdziału rakietowego na SO lub w marszu.

Biorąc pod uwagę zakres szkolenia grup specjalnego przeznaczenia, pododdział rakietowy OPK musi się liczyć z dywersją ideologiczną wśród stanu osobowego (działanie dywersyjnych rozgłośni radiowych, nadajników i ulotek). Wykorzystywanie przez grupy specjalnego przeznaczenia nastrojów miejscowej ludności, podejmowanie prób organizowania, opierając się na wrogich elementach, zalążków organizacji zbrojnych.

Sposoby przeciwdziałania

Aby ograniczyć lub przeszkodzić akcjom drużyn specjalnego przeznaczenia, należy między innymi zastosować maskowanie bezpośrednie, właściwie zorganizować obronę i ochronę naziemną na SO i w czasie marszu, szkolić pododdziały ochrony, do obrony przed grupami specjalnego przeznaczenia, szkolić grupy żołnierzy w zakresie przeciwdziałania radioelektronicznego.

Należy pamiętać, że w aktualnie skomplikowanej sytuacji polityczno-militarnej w Europie i na świecie, działalność rozpoznawcza państw NATO nasiliła się, istotnie zagrażając pododdziałom rakietowym OPK i nie tylko im. Prowadzenie rozpoznania jest procesem ciągłym zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie działań wojennych. Jedną z metod zachowania w tajemnicy działalności pododdziału rakietowego OPK jest maskowanie bezpośrednie. Podstawowym zadaniem maskowania bezpośredniego będzie wprowadzenie nieprzyjaciela w błąd w czasie pokoju co do: dyslokacji pododdziału oraz jego możliwości bojowych, struktury organizacyjnej oraz systemu osiągania kolejnych stanów gotowości bojowej, przeznaczenia i stanu stacjonarnych obiektów pododdziału. Natomiast w czasie działań wojennych co do: składu bojowego, rozmieszczenia w terenie, możliwości i zadań bojowych, ugrupowania bojowego, organizacji dowodzenia, rozmieszczenia w terenie rejonów obrony, punktów oporu i ich systemu ognia oraz rozbudowy inżynieryjnej.

Z całą stanowczością należy podkreślić potrzebę bezpośredniego maskowania w czasie pokoju działalności szkoleniowej pododdziałów rakietowych OPK. Pomimo tego, że ryzyko zaistnienia wypadków jest większe powinno się realizować skryte przegrupowania pododdziałów do rejonów ćwiczeń. Należy tak wybierać drogi, aby przebiegały w terenie o właściwościach maskowniczych (lasy, z daleka od ośrodków miejskich i dużych węzłów komunikacyjnych). Pododdział rakietowy OPK wyprowadzić ze stanowisk ogniowych w sposób skryty, tak samo wprowadzić do rejonu ćwiczeń, wykorzystując pory nocne oraz inne warunki ograniczające widoczność (mgła, rzęsisty deszcz, zasłony dymne itp.). Należy unikać działań demaskujących przejście pododdziału rakietowego w położenie marszowe czy odwrotnie, a więc:

  • posługiwania się środkami radiowymi w procesie zwijania (rozwijania) sprzętu;
  • instalowania dodatkowych reflektorów oświetlających rejon zwijania sprzętu;
  • manewrów środkami ciągu w warunkach dobrej widoczności; 
  • formowania kolumn w rejonach odsłoniętych, umożliwiających penetrację SO z zewnątrz;
  • rozgrywania epizodów taktycznych w czasie pokoju zaraz po wyjściu kolumny ze stanowisk ogniowych lub rejonu ćwiczeń;
  • kierowania, w warunkach dobrej widoczności, do rejonów ćwiczeń części sprzętu nie mających cech„charakterystycznych".

Istotne znaczenie w czasie pokoju ma także zwalczanie gadulstwa kadry oraz ich rodzin w okresach poprzedzających ćwiczenia pododdziałów rakietowych OPK, zwłaszcza wiążące się z opuszczeniem rejonu stałej dyslokacji.

Właściwie zorganizowana w czasie pokoju obrona i ochrona naziemna pododdziału rakietowego OPK jest czynnikiem decydującym o odporności na działanie drużyn specjalnego przeznaczenia.

System obrony i ochrony naziemnej pododdziału rakietowego OPK w miejscu stałego postoju może opierać się na takich elementach, jak: warty, służby dyżurne z bronią, pododdziały alarmowe, odwody, placówki, patrole rozpoznawcze i ochronne, punkty oporu, zapory inżynieryjne.

Działania wymienionych elementów systemu ochrony i obrony powinny być wzajemnie zsynchronizowane, mieć niezawodną łączność wzajemną i z SD pododdziału rakietowego. W zależności od warunków terenowych, sił i środków, którymi dysponuje, stopnia zagrożenia działalnością drużyn specjalnego przeznaczenia, powinien on nie dopuścić do działań bezpośrednich na istotne elementy ugrupowania bojowego pododdziału rakietowego, zapewnić wykrycie drużyn specjalnego przeznaczenia w rejonie stacjonowania pododdziału i zlikwidować je na podejściach, które nie gwarantują skutecznego oddziaływania środków ogniowych nieprzyjaciela na ochraniany obiekt.

Do podstawowych zadań elementów obrony i ochrony może należeć;

  • odwód: rozpoznanie zagrożonych kierunków, wzmocnienie wart i placówek w czasie ataku, odpieranie ataku drużyn specjalnego przeznaczenia, organizowanie pościgu;
  • placówki: prowadzenie ciągłej obserwacji terenu, patrolowanie terenu pomiędzy placówkami przez wydzielanie patroli ochronnych, zatrzymywanie osób podejrzanych, niszczenie ogniem osób, co do których nie ma wątpliwości, że działają na szkodę ochranianego obiektu, odpieranie ataku nieprzyjaciela;
  • patrole rozpoznawcze: rozpoznanie kompleksów leśnych sprzyjających działaniom drużyn specjalnego przeznaczenia, uzyskiwanie wiadomości od ludności cywilnej, służby leśnej, ORMO itp. o ewentualnej działalności drużyn specjalnego przeznaczenia, organizowanie zasadzek na prawdopodobnych podejściach nieprzyjaciela do pododdziału rakietowego;
  • patrole ochronne: patrolowanie wyznaczonych odcinków terenu lub rejonu wokół ochranianego obiektu, odcinków pomiędzy placówkami, wykrywanie i ewentualne niszczenie osób usiłujących przeniknąć na teren ochranianego obiektu, odpieranie ataku drużyn specjalnego przeznaczenia;
  • warty, służby z bronią, pododdział alarmowy: zadania precyzują regulaminy Sił Zbrojnych PRL. 

Kolumny pododdziału rakietowego OPK w czasie marszu ubezpieczają wydzielone patrole przednie i tylne. Patrol przedni penetruje wcześniej określone na mapie, przez grupę rekonesansową, odcinki drogi marszu, na których mogą zorganizować zasadzki drużyny wojsk specjalnego przeznaczenia (kręte drogi w obszarach leśnych, wąwozy, mosty, gęste zarośla, strome podjazdy, przydrożne tereny zabudowane). Patrol powinien dysponować odkrytym samochodem, a odległość od czoła kolumny powinna być taka, by nieprzyjaciel nie mógł bezpośrednio oddziaływać ogniem broni maszynowej na kolumnę.

Patrol tylny ma ubezpieczać kolumnę od tyłu. W składzie kolumny powinny być rozmieszczone równomiernie grupy żołnierzy dysponujące bronią zespołową oraz wydzieleni obserwatorzy na pojazdach przewożących żołnierzy.

Po zaatakowaniu kolumny od czoła, patrol przedni, po spieszeniu się, obezwładnia przeciwnika i niszczy po manewrze obejścia lub oskrzydlenia. Kolumna zostaje zatrzymana poza zasięgiem broni maszynowej nieprzyjaciela, a grupy żołnierzy po spieszeniu przyjmują dogodne pozycje do obrony kolumny, wykorzystując dogodne warunki terenowe. Jeżeli jest to konieczne, patrol przedni może być wspomagany przez patrol tylny po wykonaniu manewru obejścia. W sytuacji, gdy zatrzymanie kolumny może mieć decydujący wpływ na zadanie wykonywane przez pododdział rakietowy, dowódca kolumny wprowadza pododdział na zapasową drogę marszu, wydzielając jednocześnie z sił własnych doraźne patrole ubezpieczenia czołowego i tylnego.

Gdy nieprzyjaciel przepuści bez walki patrol przedni i zaatakuje środek kolumny, walkę podejmują grupy żołnierzy z kolumny i patrol tylny. Przednia część kolumny kontynuuje marsz. W okresie pokoju dobrze jest ćwiczyć, podczas marszu pododdziałów rakietowych OPK, epizody taktyczne z oddziaływaniem pozorowanych drużyn wojsk specjalnego przeznaczenia. Epizody te powinny być starannie przygotowane, bez spłycania procesu szkolenia, z pełnym wykorzystaniem środków pozoracji pola walki, a zasadzki wybrane w takich miejscach, które dają szansę powodzenia atakowi pozorowanego nieprzyjaciela. Przygotowane w ten sposób epizody taktyczne umożliwiają wypracowywanie nowych praktycznych metod przeciwdziałania drużynom wojsk specjalnego przeznaczenia.

Skutecznym sposobem przeciwdziałania drużynom specjalnego przeznaczenia jest prowadzenie szkolenia pododdziałów ochrony z położeniem nacisku na wytrzymałość fizyczną, mistrzowskie opanowanie i posługiwanie się bronią białą, osobistą i zespołową bronią strzelecką. Szkolenie z zakresu minerstwa, boksu, karate w warunkach maksymalnie zbliżonych do bojowych uwzględniających sytuacje niespodziewane.

Celowe jest także szkolenie wydzielonej grupy żołnierzy z zakresu przeciwdziałania radioelektronicznego, między innymi z:

  • lokalizacji i unieszkodliwiania nadajników zakłócających jednorazowego użytku; 
  • lokalizacji i likwidowania detektorów pracy urządzeń propagujących fale elektromagnetyczne.

Cały proces szkolenia ma w sposób jednoznaczny i bezpośredni obnażać cele i sposoby realizacji zadań przez grupy wojsk specjalnego przeznaczenia państw NATO, a jednocześnie dawać gwarancję, że żołnierz pododdziału rakietowego OPK jest w stanie stawić im czoła i uzyskać powodzenie na polu walki.


* Organizację wojsk specjalnego przeznaczenia państw NATO omówił szczegółowo mjr inż. M. Paluszyński w artykule „Zagrożenie obiektów lotniczych przez działania dywersyjno-rozpoznawcze" „Przegląd WL i WOPK" nr 5/85 s. 74.