płk rez. mgr inż. Zbigniew PrzęzakBraniewo, 05 marzec 2011 r. Data ostatniej aktualizacji: 09.11.2011r.
Elaboracja rakiet W-760 PZR S–75M “Wołchow”(Rakieta przeciwlotnicza z głowicą jądrową RA–6 i RA–52)
Szczegółowy proces elaboracji rakiet PZR S–75M został przedstawiony w artykule “Elaboracja rakiet W-755 PZR S-75M Wołchow”, dlatego w niniejszym artykule zostaną przedstawione tylko wybrane elementy elaboracji, ilustrowane zdjęciami W–760 [1]. 1. Rakieta przeciwlotnicza W–760 z głowicą jądrową.Na mocy Postanowienia KC KPZR i RM ZSRR nr 1234–528 z dnia 30 grudnia 1960r., przystąpiono w ZSRR do prac nad rakietą przeciwlotniczą z jądrową głowicą bojową RA-6 dla PZR S–75M Wołchow. Była to rakieta W–760 (15D) przeznaczona do niszczenia powietrznych celów grupowych. Rakieta posiadała zdublowane systemy radiokierowania i autopilota. Nie posiadała radiozapalnika, ładunek jądrowy (15 kT) inicjowany był za pomocą komendy radiowej wysyłanej z SNR. Waga rakiety 2443 kG, długość 11,8 m. Dalsza strefa ognia dla rakiety W-760, na jej aktywnym odcinku lotu, podczas strzelania do celu lecącego na wysokości:
Rakieta została przyjęta na uzbrojenie 15 maja 1964 roku. W wydzielonych dywizjonach rakietowych przechowywano na samochodach transportowo–załadowczych PR-11DA (zaprojektowanych dla rakiet W-760) po trzy rakiety w magazynach nr 7A, każda w oddzielnym izolowanym boksie. W magazynie nr 7A utrzymywano nakazane parametry temperatury i wilgotności. W czasie transportu samochodami transportowo–załadowczymi PR–11DA, właściwe parametry głowicy bojowej zapewniał system ogrzewania zasilany z akumulatorów pojazdu.
W roku 1975 przyjęto w ZSRR na uzbrojenie S-75M3 Wołchow ze zmodyfikowaną wersję rakiety W–759 (5Ja23) o nazwie W–760W (5W29) z głowicą jądrową RA-52. Jednocześnie z wprowadzeniem na uzbrojenie rakiet W–760W, w dywizjonach uzbrojonych w te rakiety, wprowadzono do eksploatacji RLS RD–75 “Amazonka”do precyzyjnego pomiaru odległośi do celów grupowych. 2. Elaboracja rakiet W–760 i W–760W.Tak jak w przypadku rakiet W–755, w ramach potoku technologicznego wykonywano montaż, zbrojenie i napełnianie rakiet sprężonym powietrzem, paliwem i utleniaczem. Dywizjon techniczny był w stanie uruchomić jednocześnie dwie nitki potoku technologicznego Dywizjony techniczne elaborowały równolegle rakiety W–755 i W–760. Różnica polegała na innym wyposażeniu stanowiska do kontroli aparatury pokładowej rakiety W–760 i stanowiska nr 4 do zbrojenia rakiety.
Do przeładunku rakiety z tary nr 1 na wózek transportowo–montażowy 115E służył dźwig samojezdny. Po wyjęciu drugiego stopnia rakiety z tary nr 1, widać brak destabilizatorów na pierwszym przedziale rakiety i charakterystyczny łącznik w miejscu przedziału nr 2 rakiety W–755. Podczas zbrojenia rakiety, w miejsce łącznika wstawiano głowicę jądrową o nazwie RA-6. Po zamontowaniu, RA-6 była częścią korpusu rakiety.
Po napełnieniu zbiornika kulistego rakiety sprężonym powietrzem, przetaczano ją na wózku 115E na stanowisko 4a w celu montażu i zbrojenia silnika startowego.
Do dalszego montażu i zbrojenia, rakietę przetaczano na stanowisko 4. W odróżnieniu od rakiet W–755, głowice jądrowe rakiet W–760 przechowywane były w specjalnych kabinach (PRTBA) na podwoziu samochodowym. W jednej kabinie przechowywano dwie głowice RA–6. W procesie elaboracji rakiet, głowice były za pomocą ręcznej wyciągarki przeładowywane z kabiny na wózek montażowy.
Podczas uzbrajania rakiety, na wózek transportowo–montażowy 115E z rakietą nakładano ramę, do której montowana była ręczna wyciągarka głowicy jądrowej. Zbrojenie samej rakiety polegało na odkręceniu przedziału pierwszego rakiety i odchyleniu go 90 stopni w stosunku do osi rakiety i demontażu transportowego łącznika. Głowica jądrowa podnoszona była za pomocą wyciągarki ręcznej na wysokość osi rakiety i łączona z przedziałem nr 3 rakiety jako jej przedział nr 2.
Po wykonaniu prac na stanowisku nr 4 rakietę przetaczano na wózku transportowo–montażowym 115E na stanowisko 4b. Na stanowisku 4b przeładowywano rakietę na samochód transportowo–załadowczy za pomocą belki 123E i dźwigu samojezdnego. W dywizjonach technicznych, w początkach lat 60–tych XX wieku, samochód transportowo–załadowczy przybywał na stanowisko 4b z napełnionym własnym zbiornikiem utleniacz. Utleniacz ze zbiornika STZ przetaczany był do rakiety przed załadowaniem jej na wyrzutnię. Tak więc, po załadunku rakiety na STZ, rakieta przewożona była na stanowisko nr 5 w celu napełniania paliwem rakiety.
Stanowisko nr 5 było ostatnim ogniwem potoku technologicznego. Zmontowane, uzbrojone, napełnione sprężonym powietrzem, paliwem i utleniaczem (w zbiorniku STZ), rakiety przekazywano do rejonu formowania kolumn i dalej w kolumnach udawały się do baterii startowych dywizjonów rakietowych. Rakiety W–760, tak jak i W–755, podlegały okresowej kontroli aparatury pokładowej.
Kontrola aparatury pokładowej rakiety W–760 odbywała sie za pomocą dwóch stacji kontrolno–pomiarowych (KIPS) rakiet W–755 i dodatkowego pulpitu PK–15D. Pulpitu PK–15D pozwalał na dokonanie kontroli systemów głowicy jądrowej RA-6. Elaboracja zmodyfikowanej wersji rakiety W–759 (5Ja23) o nazwie W–760W (5W29), przebiegałą podobnie jak W-760. Z racji innej konstrukcji głowicy jądrowej RA-52, inaczej wyglądał proces zbrojenia rakiety i kontroli aparatury pokładowej:[2]
Przy okazji, jeszcze dwa zdjęcia niepozornej maszyny. Niezastąpiony w pracach przeładunkowych “cywilny” podnośnik widłowy 4050B.
Służył do przeładunku opakowań fabrycznych rakiet na terenie dywizjonu. Posiadał specjalnie zaprojektowaną belkę podnośną do której montowano, stosownie do wykonywanych zadań, zawiesia. Podnośnikiem można było także przeładowywać silniki startowe z opakowań fabrycznych na wózki transportowo–montażowe 115E lub zmontowane i uzbrojone rakiety rakiety na STZ. Bibliografia:
|
