 Krzysztof PopławskiWersja 1 (03/2011) Rozdział V-4-3WOJSKA RAKIETOWE OBRONY POWIETRZNEJ CZECHOSŁOWACJI
Czechosłowacja (w latach 1960-1990: Czechosłowacka Republika Socjalistyczna (Československá Socialistická Republika – ČSSR) w okresie przynależności do Układu Warszawskiego odgrywała strategicznie bardzo istotną rolę. Jej położenie w Europie i graniczenie w zachodniej części z Republika Federalną Niemiec (krajem należącym do NATO), determinowało zarówno liczebność jak i odpowiednią dyslokację sił zbrojnych. Skoncentrowane były one głównie w zachodniej i centralnej części kraju, jak również w rejonie ważnych ośrodków przemysłowych.
Powstanie i droga rozwoju armii czechosłowackiej przebiegała dość podobnie do innych krajów przynależących do Układu Warszawskiego. Dotyczyło to w szczególności wojsk obrony powietrznej, w tym artylerii przeciwlotniczej, początkowo lufowej a od lat 60–tych – rakietowej. Zgodnie z przyjętymi planami rozwoju sił zbrojnych krajów Układu Warszawskiego, Czechosłowacja wdrażała model organizacyjny stosowany w ZSRR. Postanowiono w związku z tym utworzyć zupełnie nowy rodzaj sił zbrojnych – wojska obrony powietrznej kraju (protivzdušné obrany státu, w skrócie – PVOS). Aby umożliwić kompleksowe realizowanie stawianych zadań wojska te miały zawierać w sobie 3 komponenty bojowe: lotnictwo myśliwskie, wojska radiotechniczne i wojska artylerii przeciwlotniczej (docelowo rakietowej). Plany zaczęły oficjalnie nabierać realnych kształtów w drugiej połowie 1960 roku. Decyzją Ministra Obrony CSRS w dniu 1.10.1960 r. sformowano związek operacyjny pod nazwą 7. Armia Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej Kraju (7. armáda letectva a protivzdušné obrany státu (7. A LaPVOS) z siedziba w Pradze. Warto zauważyć, że oprócz Czechosłowacji tylko Związek Radziecki tworzył tak wysoki szczebel organizacyjny w wojskach obrony powietrznej. W innych krajach formowano co najwyżej korpusy. W początkowym okresie dowództwu nowoutworzonej armii podlegały dywizje lotnictwa myśliwskiego (1, 2, 3, 22), 34. dywizja lotnictwa myśliwsko–bombowego oraz samodzielne pułki (myśliwskie, szturmowe, rozpoznawcze, bombowe itp.), a także pułki radiotechniczne oraz pułki artylerii przeciwlotniczej. Dziwić może pojawienie się w jej składzie np. jednostek lotnictwa bombowego czy rozpoznawczego, ale było to posunięcie na okres przejściowy. Kolejna faza przedsięwzięć organizacyjnych miała miejsce już rok później, czyli w 1961 roku. Na mocy rozporządzenia o zmianach organizacyjnych i dyslokacyjnych (006190-OMS-1961/20.7.1961) z dniem 1.09.1961 zreorganizowano dowództwo 7. Armii OP i Lotnictwa (7. APVOSL) na dowództwo 7. Armii OP (7. APVOS). Ze składu 7. Armii wydzielono natomiast część jednostek lotniczych, które podlegały jej w okresie przejściowym, ale “nie pasowały” do realizacji zadań stawianych przed wojskami OP. Utworzyły one 1. samodzielny mieszany korpus lotniczy (1. samostatný smíšený letecký sbor (1. ssmls)). Pozostałe w strukturze 7. Armii OP jednostki w celu sprawniejszego dowodzenia podporządkowano dwóm nowym dowództwom, które stanowiły dodatkowy, pośredni szczebel dowodzenia. Były to:
Jednostki rozdzielone pomiędzy dowództwa obu korpusów miały za zadanie realizować działania na wyznaczonym obszarze odpowiedzialności. Zachodnią część kraju osłaniał 3. Korpus OP z siedziba dowództwa w miejscowości Žatec. Jego zadaniem była osłona Pragi, Pilzna. Korpus powstał na bazie rozformowanego dowództwa 3. DLM (3.sld). Wschodnią i centralną część kraju osłaniał 2. Korpus OP z siedziba dowództwa w Brnie. Jego zadaniem była osłona Brna, Bratysławy, regionu przemysłowego Ostrawy oraz leżącego na terenie Słowacji regionu Pováží. Korpus powstał na bazie rozformowanego dowództwa 22. DLM (22.sld). W składzie obu korpusów znalazły się po 3 pułki lotnictwa myśliwskiego (z rozformowanych dywizji lotnictwa myśliwskiego), brygady i pułki artylerii przeciwlotniczej, nowo powstałe brygady rakietowe oraz 8 samodzielnych batalionów radiotechnicznych (samostatný radiotechnický prapor) sformowanych na bazie istniejące wcześniej 4 pułków radiotechnicznych (radiotechnický pluk).
Najbardziej nas interesujący komponent OP, czyli jednostki artylerii przeciwlotniczej (poprzednik wojsk rakietowych OP) podlegały największym przemianom. Wynikało to z całkowitej zmiany struktury, dyslokacji i przede wszystkim wyposażenia. Wymagało to ogromnego nakładu pracy w zakresie szkolenia z obsługi nowego sprzętu, a także w zakresie rozbudowy inżynieryjnej stanowisk ogniowych, zaplecza technicznego oraz miejsc zakwaterowania. Do 1.10.1960 r. istniały następujące brygady, pułki i dywizjony artylerii przeciwlotniczej
(protiletadlové dělostřelecké brigády, protiletadlový dělostřelecký pluk, protiletadlový dělostřelecký oddíl):
Jednostki te były wyposażone w działa przeciwlotnicze i nie spełniały już przez to wymagań ówczesnego pola walki, na którym dominowały samoloty odrzutowe. Niektóre pułki podlegały dowództwu 71. Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (71. protiletadlové dělostřelecké divize) z siedzibą w Pradze. Dywizja ta istniała w okresie 1.11.1955-15.08.1961 r. i miała w swoim składzie 151, 159 i 163 pułki artylerii przeciwlotniczej rozmieszczone w rejonie, choć podobno 163 pułk rozformowano już 15.07.1958 r.
Dzień 1.10.1960 r., czyli data formalnego utworzenia 7. Armii OP był równocześnie dniem,
kiedy rozpoczęto tworzenie nowych struktur artylerii przeciwlotniczej. Wtedy rozformowano dwa
pierwsze pułki artyleri przeciwlotniczej:
Równocześnie z rozformowywaniem jednostek artylerii przeciwlotniczej OP wyposażonych w działa przeciwlotnicze tworzono stopniowo jednostki rakietowe (dywizjony), rozlokowując je na specjalnych stanowiskach ogniowych wznoszonych w ściśle określonych miejscach. Nowe jednostki rakietowe przewidziano bowiem do obrony newralgicznych rejonów, czyli stolicu kraju – Pragi, dalekiego przedpola Pragi od strony zachodniej, rejon Brna, Bratysławy oraz terenów przemysłowych w okolicach Ostrawy. Podstawową jednostka organizacyjną wojsk rakietowych OP był dywizjon rakietowy. Rozmieszczony w miejscu stałej dyslokacji zajmował kompleks koszarowy składający się z 3 zasadniczych części. Były to w dosłownym tłumaczeniu tzw. sekcje (Úsek). Sekcja A (Úsek "A") – to typowe obiekty bytowe służące do zakwaterowania kadry zawodowej i żołnierzy służby zasadniczej. Sekcja B to park park samochodowy. Sekcja C natomiast to stanowiska ogniowe, na których rozmieszczone były wyrzutnie, oraz stacje naprowadzania rakiet oraz pozostały sprzęt bojowy. Sam proces formowania dywizjonów był dość długi, bo wymagał intensywnego szkolenia kadry i żołnierzy służby zasadniczej praktycznie “na sucho” i często w dość prowizorycznych warunkach bytowych. Później dopiero dostarczano uzbrojenie. Ostatnim krokiem było włączenie każdego dywizjonu do grafika dyżurów bojowych. Z dniem 30.6.1961 r., a więc niecały rok po pierwszych “cięciach”, rozformowano kolejne 4 pułki:
Ważną datą dla czechosłowackich rakietowców jest 1.07.1961 r. Oficjalnie utworzono wtedy dowództwo 71. Brygady Rakietowej (71. protiletadlové raketové brigády) (JW 2516) z siedzibą w Pradze. Utworzono ją z przeznaczeniem obrony obszaru w promieniu kilkudziesięciu kilometrów wokół stolicy kraju – Pragi. Nazwę nowej jednostki można przetłumaczyć dosłownie jako “przeciwlotnicza brygada rakietowa”, jednak w dalszej części opracowania używane będzie powszechniejsze określenie – brygada rakietowa. Choć oficjalnie dowództwo 71. Brygady Rakietowej (JW 2516) – Praha sformowano 1.07.1961 r. to
już w 1959 roku, utworzono pierwsze 4 dywizjony rakietowe wyposażone w zestawy SA–75 Dźwina, oraz
jeden dywizjon techniczny. Sformowano wtedy:
Te jednostki miały zapewniać obronę Pragi od strony zachodniej. W 1960 doszły kolejne 4 dywizjony rakietowe wyposażone w zestawy SA–75 Dźwina, oraz
jeden dywizjon techniczny, które miały za zadanie bronić Pragi od strony wschodniej:
Dalsze zmiany następowały w ekspresowym tempie. Jako praktycznie zbędny w nowej strukturze zlikwidowano z dniem 15.8.1961 r. dowództwo 71. Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (velitelství 71. protiletadlové dělostřelecké divize) w Pradze. Z dniem 1.09.1961 r. dokonano reorganizacji dwóch istniejących dowództw:
Obie brygady podporządkowano dowództwu 2. Korpusu OP. 76. Brygada Rakietowa (JW 1852) – Brno po ukończeniu formowania składała się
z 4 dywizjonów rakietowych SA–75 Dźwina oraz jednego dywizjonu technicznego. Były to:
Zadaniem brygady była obrona rejonu miasta Brna. 77. Brygada Rakietowa (JW 4443) – Ostrava powstała 1.09.1961 roku
na bazie 77. BAPlot i przeznaczona była do obrony rejonu Ostrawy. Jednostka ta najdłużej
używała dział przeciwlotniczych, zapewne z racji największego oddalenia od sił NATO.
Po ukończeniu procesu formowania brygadę tworzyło 5 dywizjonów rakietowych wyposażonych w
zestawy SA–75 Dźwina (otrzymane od 71. Brygada Rakietowej z Pragi) oraz jeden
dywizjon techniczny. Były to:
Ciekawostką może być fakt, że 5. dywizjon rakietowy w m. Karviná miał stanowiska ogniowe położone w odległości zaledwie ok. 200 m od granicy z Polską
Z dniem 1.09.1961 r. dokonana też została zmiana nomenklatury i pozostałe “przy życiu” 5 pułków (182, 161, 184, 185, 186) i 1 dywizjon (189) artylerii przeciwlotniczej (“protiletadlový dělostřelecký” ) przemianowano na dywizjony i pułki przeciwlotnicze (“protiletadlový” ). Kolejna ważna data to 1.09.1962 r. Wtedy to rozformowano kolejne 3 jednostki artylerii
wyposażone w działa przeciwlotnicze:
Natomiast:
185. Brygada Rakietowa (JW 2496) – Dobřany jako jedyna w kraju zamiast planowanych
pierwotnie zestawów SA–75 Dźwina otrzymała od razu bardziej nowoczesne zestawy S–75M Wołchow.
Brygadę podporządkowano dowództwu 3. Korpusu OP. W skład brygady wchodziły charakterystycznie
rozmieszczone następujące dywizjony:
Dość szybko, bo 1.06.1963 r. dowództwo brygady przeniesiono z m. Dobřany do m. Kralovice. Dostarczanie uzbrojenia szło bardzo powoli (aż do 1964 roku). Dlatego też pierwszy z dywizjonów osiągnął gotowość bojową dość późno, bo dopiero 1.11.1964 r.
186. pułk rakietowy (JW 5949) – Pezinok przezbrajany był w nową technikę
rakietową (zestawy SA–75 Dźwina) również bardzo powoli. Pod koniec 1963 r. wyposażony
był tylko jeden dywizjon rakietowy. Jako pierwszy gotowość bojową osiągnął dywizjon
techniczny, ale z braku sprzętu rakietowego w pułku był od 18.4.1963 r. czasowo w strukturze
76. Brygady Rakietowej z Brna. Po ukończeniu dostaw uzbrojenia, pułk w drugiej połowie lat
60–tych podporządkowany był dowództwu 2. Korpusu OP i składał się z 3 dywizjonów
rakietowych oraz jednego dywizjonu technicznego. Były to:
Dopiero jednak 1.09.1963 r. rozformowano ostatnią wyposażoną w działa jednostkę artylerii przeciwlotniczej OP, 182. pułk przeciwlotniczy – Most. Można powiedzieć, że wtedy skończyła się era artylerii lufowej w czechosłowackiej obronie powietrznej.
Jak widać proces formowania trwał 6 lat (1959–1964). Kolejno tworzono jednostki i budowano stanowiska bojowe dla dywizjonów rakietowych. Technika też była dostarczana do jednostek stopniowo. Była to zupełna nowość dla żołnierzy. Opanowanie obsługi wymagało wielu szkoleń i dlatego od sformowania każdego dywizjonu do włączenia go w grafik dyżurów bojowych mijało wiele miesięcy. W efekcie tych zakrojonych na bardzo szeroką skalę przedsięwzięć reorganizacyjnych powstała pierwsza struktura 7. Armii OP, mającej w swoim składzie jednostki rakietowe. Skład na koniec 1964 roku, czyli po rozformowaniu ostatniej jednostki artylerii przeciwlotniczej wyposażonej w działa, wyglądał następująco: 3. Korpus OP (JW 8271) – Žatec:
2. Korpus OP (JW 7357) – Brno:
Szybki postęp techniki rakietowej spowodował, że w niektórych dywizjonach rakietowych przystąpiono do wymiany zestawów SA–75 Dźwina na nowocześniejsze zestawy S–75M Wołchow. W 1965 roku przezbrojono 4 dywizjony należące do stacjonującej w rejonie Pragi 71. Brygady Rakietowej:
Wycofany sprzęt (SA–75) przekazany został do rozmieszczonej w okolicach Brna 77. Brygady Rakietowej.
Rok 1969 przyniósł dość poważne zmiany w wojskach OP, choć tak naprawdę w wojskach
rakietowych dotyczyły one wyłącznie nazewnictwa jednostek. Było to zapewne podyktowane
chęcią lepszego dopasowania nazw do realnie utworzonych struktur, dlatego zredukowano
etaty na jeden szczebel niższy. Z dniem 1.09.1969 r. w strukturze 7. Armii OP w miejsce
dwóch istniejących Korpusów (sbor PVOS) pojawiły się Dywizje (divize PVOS). I tak:
Podobnie etaty 71, 185, 76 i 77. Brygady Rakietowe zamieniono na niższe etaty pułku rakietowego. W strukturze OP pojawiła się też jednostka szkolna. 1.09.1969 roku sformowano 2. szkolny dywizjon rakietowy (JW 5336) w m. Pezinok. Był podporządkowany bezpośrednio Dowództwu 7. Armii OP. Od 1.9.1969 w strukturze 7. Armii OP funkcjonowały następujące jednostki rakietowe: W ramach 3. Dywizji OP (JW 8271) – Žatec:
W ramach 2. Dywizji OP (JW 7357) – Brno:
Taka struktura utrzymała się do 1.09.1978 r.
Lata 70–te to głównie kontynuacja wymiany uzbrojenia rakietowego. Stare zestawy zastępowano nowszymi, lepiej spełniającymi wymagania pola walki. W roku 1971 zestawy SA–75 Dźwina zastąpiono zestawami S–75M Wołchow w 4
pozostałych dywizjonach praskiej 71. Brygady Rakietowej. Nowy sprzęt otrzymały:
W 1974 roku doszło do jedynego przypadku przedyslokowania bojowej jednostki rakietowej na terenie Czechosłowacji. Do 1974 roku 186. pułk rakietowy z rejonu Bratysławy (dowództwo w m. Pezinok) miał w swoim składzie tylko 3 dywizjony rakietowe i 1 techniczny, natomiast 77. pułk rakietowy z Ostrawy miał aż 5 dywizjonów rakietowych i 1 techniczny. Taki stan powodował, że dwa pułki miały zasadniczo różne możliwości bojowe. We wrześniu 1974 roku 5. dywizjon rakietowy (Karviná) wyposażony w zestawy SA–75 wyłączono ze składu 77. pułku i przeniesiono do m. Kalinkovo koło Bratysławy. Włączony został przy tym w skład 186. pułku rakietowego, ale już jako 4. dywizjon rakietowy. Dzięki tej reorganizacji oba pułki miały odtąd identyczny skład (4 dywizjony rakietowe i 1 techniczny). Kompleks koszarowy i stanowiska bojowe w m. Karviná nie pozostały jednak puste. W tym samym czasie przeniesiono tam 2. szkolny dywizjon rakietowy (JW 5336) stacjonujący wcześniej w m. Pezinok.
Rok 1975 przyniósł kolejne zmiany, ale nie dotknęły one zbytnio jednostek rakietowych. Z dniem 1.09.1975 roku 2. szkolny dywizjon rakietowy (JW 5336) przeformowano w Ośrodek Szkolenia OP z zachowaniem dotychczasowego numeru JW. Ośrodek istniał aż do 1993 roku. Koniec roku przyniósł też zmiany na wyższym szczeblu. W dniu 31.12.1975 r. rozformowano Dowództwo 7. Armii OP, a już od 1.01.1976 r. rozpoczęło funkcjonowanie Dowództwo OP (Velitelství PVOS), które podlegało Dowództwu Lotnictwa i OP (Velitelství letectva a PVOS). W 1977 roku rozpoczęto wprowadzanie nowego typu uzbrojenia – zestawów rakietowych
bliskiego zasięgu S–125 Newa. Nowy sprzęt jako pierwszy otrzymał 186. pułk rakietowy
rozmieszczony w rejonie Bratysławy. W jego strukturze sformowano 4 nowe dywizjony wyposażone
w zupełnie nowe zestawy S–125 Newa. Były to:
Według niektórych źródeł pierwsze dwa dywizjony (5. i 6.) powstały w 1977 r., a dopiero w następnym roku pozostałe dwa (7. i 8.). Kolejną jednostką, która otrzymała nowy sprzęt był 76. pułk rakietowy z Brna. W jego
strukturze także sformowano 4 nowe dywizjony wyposażone w zestawy S–125 Newa. Były to:
Największą liczbę nowych dywizjonów wyposażonych w zestawy S–125 Newa sformowano jednak
w 71. Brygady Rakietowej rozlokowanych wokół Pragi. W jej strukturze pojawiło się
aż 8 następujących dywizjonów:
Po dodaniu nowych jednostek wyposażonych w zestawy S–125 Newa zwiększyły się znacznie możliwości zwalczania środków napadu powietrznego potencjalnego przeciwnika.
Z dniem 1.09.1978 r. dokonano kolejnej zmiany etatów. Tym razem odbyło się to
niejako w drugą stronę, bo etaty niektórych pułków zmieniono na etaty brygad. Dotyczyło
to dwóch pułków należących do 2. Dywizji OP, w których sformowano nowe dywizjony wyposażone
w zestawy S–125 Newa. W efekcie tych zmian w strukturze 2. Korpusu OP:
Po tej zmianie od 1.9.1978 r. struktura jednostek rakietowych OP, aż do końca istnienia Układu Warszawskiego, przedstawiała się następująco: W ramach 3. Dywizji OP (JW 8271) – Žatec funkcjonowały:
W ramach 2. Dywizji OP (JW 7357) – Brno funkcjonowały:
Lata 80-te to dalsza wymiana przestarzałego sprzętu i wprowadzanie kolejnych typów przeciwlotniczego uzbrojenia rakietowego. Choć tempo zmian nie było już tak imponujące jak w latach 70–tych, to jakościowy skok był bardzo duży. W latach 1984–1985 wymieniono zestawy SA–75 Dźwina na zestawy S–75M Wołchow
w czterech dywizjonach. Były to dwa dywizjony z 186. Brygady Rakietowej z rejonu Bratysławy:
oraz dwa dywizjony z brneńskiej 76. Brygady Rakietowej:
W maju 1985 roku dowództwo 71. Brygady Rakietowej (JW 2516) przeniesiono z Pragi do m. Drnov. W połowie 1985 roku skład wojsk rakietowych OP był następujący:
3. Dywizja OP (JW 8271) – Žatec w składzie: 71. Brygada Rakietowa (JW 2516) – Drnov: Dywizjony wyposażone w zestawy S–75M Wołchow:
Dywizjony wyposażone w zestawy S–125 Newa:
185. pułk rakietowy (JW 2496) – Kralovice: Dywizjony wyposażone w zestawy S–75M Wołchow:
2. Dywizja OP (JW 7357) – Brno w składzie: 76. Brygada Rakietowa (JW 1852) – Brno: Dywizjony wyposażone w zestawy SA–75 Dźwina i S–75M Wołchow:
Dywizjony wyposażone w zestawy S–125 Newa:
77. pułk rakietowy (JW 4443) – Ostrava: Dywizjony wyposażone w zestawy SA–75 Dźwina:
186. Brygada Rakietowa (JW 5949) – Pezinok: Dywizjony wyposażone w zestawy SA–75 Dźwina i S–75M Wołchow:
Dywizjony wyposażone w zestawy S–125 Newa:
Praktycznie do 1985 roku czechosłowacka OP wyłącznie formowała nowe dywizjony rakietowe. Następne lata to zarówno formowanie nowych, jak i stopniowe rozformowywanie niektórych już istniejących. Już w 1985 r. jako pierwszy rozformowano 1. dywizjon rakietowy (JW 5048) – Hora sv. Šebestiána, ze składu 185. pułku rakietowego. Ten rok to także kolejna istotna data w historii czechosłowackich wojsk rakietowych OP. Wiąże się ona bowiem z wprowadzeniem nowej techniki bojowej – zestawów dalekiego zasięgu S–200 Wega. W 1985 roku powstała w m. Dobříš wyposażona w zestawy S–200 Wega grupa dywizjonów (JW 5180) w składzie trzech dywizjonów rakietowych (17., 18., i 19.) oraz jednego dywizjonu technicznego. Grupa weszła w podporządkowanie 71. Brygady Rakietowej z Pragi. W 1988 roku rozformowano wyposażony w zestawy SA–75 1. dywizjon rakietowy (JW 1121) – Rohozec z brneńskiej 76. Brygady Rakietowej. W drugiej połowie lat 80–tych dwa dywizjony ostrawskiego 77. pułku rakietowego
przezbrojono z SA–75 na S–75M Wołchow. Były to:
W 1989 roku (oficjalnie 1.04.1989) powstała w m. Rosice wyposażona w zestawy S–200 grupa dywizjonów (JW 7300) w składzie dwóch dywizjonów rakietowych (9. i 10.) oraz jednego dywizjonu technicznego. Grupa weszła w podporządkowanie 76. Brygady Rakietowej z Brna. W pierwszej połowie 1989 roku rozformowano 8. dywizjon rakietowy (JW 3113) – Byšice ze składu praskiej 71. Brygady Rakietowej. W 1989 roku rozformowano wyposażony w zestawy SA–75 4. dywizjon rakietowy (JW 3855) – Kobeřice z brneńskiej 76. Brygady Rakietowej. Na przełomie lat 1989/90 rozformowano także 2. dywizjon rakietowy (JW 3365) – Bochov ze składu 185. pułku rakietowego. W roku 1990 doszło do kolejnych zmian w ostrawskim 77. pułku rakietowym. Jego 3. dywizjon rakietowy (JW 6210) – Nový Jičín przezbrojono na S–75M. Prawdopodobnie otrzymał on zestawy po rozformowanym 2. dywizjonie rakietowym – Kačice. Rozformowano także 4. dywizjon rakietowy (JW 5926) – Frýdek-Místek. W tym samym roku rozpoczęto też wprowadzanie ostatniego rodzaju uzbrojenia rakietowego, najnowocześniejszych zestawów S–300PMU. Był to przysłowiowy ostatni krzyk mody. Jego wprowadzanie przypadło jednak też na ostatnie lata istnienia Układu Warszawskiego. W ramach przedsięwzięć organizacyjnych rozformowany został 2. dywizjon rakietowy (JW 6876) – Kačice, a w jego miejsce powstał 20. dywizjon rakietowy do którego wprowadzano nowe zestawy S–300PMU. Te samobieżne wyrzutnie były rozmieszczone na stanowiskach po zdemontowanych zestawach S–75M. Według niektórych źródeł, nie było to docelowe miejsce dyslokacji. Podobno budowano nowe stanowiska w miejscu 3. dywizjonu rakietowy (JW 2072) – Zdejcina. Prawdopodobnie więc także i 3. dywizjon rakietowy był już wtedy rozformowany.
Ostateczna struktura Dywizji OP uwzględniająca liczne zmiany organizacyjne i dyslokacyjne, także w jednostkach lotnictwa myśliwskiego i radiotechnicznych przedstawia poniższe zestawienie. 3. Dywizja OP (JW 8271) – Žatec:
2. Dywizja OP (JW 7357) – Brno:
1 stycznia 1993 w miejscu Czechosłowacji powstały dwa nowe państwa – Czechy i Słowacja. Wtedy to podzielone zostały także i siły zbrojne, w tym i wojska rakietowe OP. Najstarsze systemy S–75M Wołchow i nieliczne już SA–75 Dźwina wycofano, pozostawiając sytemy S–125 Newa i S–200 Wega. Najnowsze systemy S–300PMU przypadły w udziale Słowacji i zostały rozmieszczone w rejonie miasta Nitra.
|
