Historia
Wojsk Obrony Powietrznej Kraju w państwach byłego
Układu Warszawskiego.

Jest 05 maja 1955 rok. W struktury sojuszu NATO zostaje włączona Republika Federalna Niemiec. W odpowiedzi, państwa bloku socjalistycznego Europy Środkowej i Wschodniej, zawiązują sojusz polityczno-wojskowy o nazwie Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej (potocznie zwany Układem Warszawskim). Układ podpisano 14 maja 1955 w Warszawie. Ratyfikacja nastąpiła we wrześniu 1955.

Państwa-sygnatariusze Układu Warszawskiego:

	Albania (zawiesiła współpracę w 1960, wystąpiła z Układu 12 września 1968)
	Bułgaria
	Czechosłowacja
	Niemiecka Republika Demokratyczna (w strukturach wojskowych od 1956, wystąpiła z Układu 25 września 1990)
	Polska
	Rumunia
	Węgry
	Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

Członkowie Układu Warszawskiego mieli bronić się wspólnie w przypadku ataku na którekolwiek z państw-sygnatariuszy. Naczelnym Dowódcą Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego był marszałek Związku Radzieckiego, który jednocześnie pełnił funkcję I zastępcy ministra obrony ZSRR.

W strukturze Układu Warszawskiego znajdowały się organa kierownicze i konsultacyjne oraz wydzielone siły zbrojne:

• Doradczy Komitet Polityczny;
• Komitet Ministrów Obrony
• Komitet Techniczny
• Zjednoczone Dowództwo Sił Zbrojnych
• Zjednoczone Siły Zbrojne UW (wydzielone siły zbrojne poszczególnych państw-sygnatariuszy).

25 lutego 1991 roku w Budapeszcie podpisano umowę o zaprzestaniu współpracy wojskowej w ramach Układu Warszawskiego. 1 lipca 1991 roku w Pradze, rozwiązano struktury polityczne Układu Warszawskiego i tym samym Układ Warszawski przestał istnieć.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie organizacji jednolitego systemu obrony powietrznej państw–sygnatariuszy Układu Warszawskiego powstałego w oparciu o wojska radiotechniczne, wojska rakietowe, lotnictwo myśliwskie i systemy dowodzenia. System zakładał wymianę informacji między dowództwami OPK i współdziałanie w zwalczaniu naruszycieli wspólnej przestrzeni powietrznej.

Z organizacją Wojsk Obrony Powietrznej Kraju w państwach-sygnatariuszach byłego Układu Warszawskiego, zapozna czytelników Krzysztof Popławski - miłośnik historii Wojska Polskiego (1945–1990) i pozostałych armii należących do byłego Układu Warszawskiego.

Prezentowane artykuły będą dalej rozbudowywane i opracowywany w miarę jak będą dochodziły nowe szczegóły. Jednocześnie autor zwraca się do czytelników z prośbą o zgłaszanie ewentualnych uzupełnień i poprawek na: .
 
 

Niemiecka Republika Demokratyczna powstała w dniu 7.10.1949 r. na obszarze byłej radzieckiej strefy okupacyjnej (niem. Sowjetische Besatzungszone in Deutschland, SBZ). Na jej terenie stacjonowała też duża grupa wojsk radzieckich, praktycznie największa poza granicami ZSRR. Stopniowa zmiana polityki władz ZSRR w stosunku do Niemców i narastająca "zimna wojna" doprowadziła do tego, że Niemcy w ciągu 10 lat po zakończeniu II wojny światowej z przeciwnika stała się sojusznikiem. Wyrazem tego było przyzwolenie na utworzenie namiastki armii (tzw. Skoszarowana Policja Ludowa), która w 1956 roku przekształciła się w regularną armię – Narodową Armię Ludową NRD (Nationale Volksarmee (NVA)). Dzięki temu Niemiecka Republika Demokratyczna mogła znaleźć się w strukturach wojskowych powstałego rok wcześniej Układu Warszawskiego. [ Zobacz więcej ]
 

Powstanie i droga rozwoju armii czechosłowackiej przebiegała dość podobnie do innych krajów przynależących do Układu Warszawskiego. Dotyczyło to w szczególności wojsk obrony powietrznej, w tym artylerii przeciwlotniczej, początkowo lufowej a od lat 60–tych – rakietowej.

Zgodnie z przyjętymi planami rozwoju sił zbrojnych krajów Układu Warszawskiego, Czechosłowacja wdrażała model organizacyjny stosowany w ZSRR. Postanowiono w związku z tym utworzyć zupełnie nowy rodzaj sił zbrojnych – wojska obrony powietrznej kraju (protivzdušné obrany státu, w skrócie – PVOS). [ Zobacz więcej ]
 

Po zakończeniu drugiej wojny światowej armia węgierska opierała swoją obronę przeciwlotnicza na jednostkach lotnictwa myśliwskiego wyposażonych w samoloty o napędzie tłokowym, oraz artylerii przeciwlotniczej (lufowej). Wraz z rozwojem techniki, postanowiono w latach 1959–1962 utworzyć system obrony przeciwlotniczej kraju na wzór radziecki.

Podstawową jednostką organizacyjną miał stać się pułk rakiet przeciwlotniczych (légvédelmi rakéta ezred). W składzie pułku miały się znaleźć: dywizjony rakiet przeciwlotniczych (légvédelmi rakéta osztály) oraz dywizjon techniczny (technikai osztály). [ Zobacz więcej ]
 

Armia bułgarska poszła podobną drogą rozwoju jak inne państwa będące członkami Układu Warszawskiego. Era rakietyzacji wojsk OP rozpoczęła się w tym samym momencie, podobne też były zadania, struktury i wyposażenie jednostek.

W zamyśle najwyższych władz wojskowych wojska rakietowe OP miały docelowo tworzyć linię obrony rozciągającą się od rejonu stolicy (Sofii) na wschód aż do wybrzeża i potem dalej wzdłuż wybrzeża na północ, kończąc w rejonie miasta Warna. Uwarunkowania geograficzne Bułgarii spowodowały, że niektóre z planowanych dywizjonów miały mieć stanowiska ogniowe położone na dużych wysokościach. I tak najwyżej położony dywizjon miał stanowisko ogniowe na wysokości 1700 m. n.p.m. [ Zobacz więcej ]